Su Altı Olay Yeri Koruma ve Kriminal İnceleme

1.3. Islak/sulu ve Su Altındaki Alanlar[1]

Olay yerinin ve suç eşyasının (silah, oto, çalıntı mal vb.) yerinin ıslak veya su altında olduğu durumlar çoğu zaman karşımıza çıkmaktadır. Suç olgularının (ceset, olayla ilgili nesne vb.) su altında bulunduğu durumlarda incelenme ve korunması çok önemlidir. Bu tür suç olgularının bulunduğu ortamdan yüzeye çıkarılması ve incelemeye alınması aşamasına kadar korunması gereklidir.

Çünkü buradan çıkarılan deliller bilirkişi incelemesine tabi tutulur, bilirkişi raporuna tabi tutulur.

Bu tür durumlarda olay yeri inceleme uzmanı, kriminal ve su altı koruma/kurtarma timlerinin birlikte çalışmaları gerekir.

Suçun işlendiği yer olması, delillerini gizlemek, saklamak, suç bulgularını yok etmek-bozmak vb. nedenlerden suya atmak, su ile yıkayarak yok etme (kan meni temizleme) gibi yöntemler sıklıkla uygulanmaktadır.

Bu tür durumlarda olay yeri inceleme uzmanı, kriminal ve su altı koruma/kurtarma timlerinin birlikte çalışmaları gerekir.

Sulu ortamlar; suyun ve eşyaların özelliğine göre üzerine tesir eder. Bu etkenlerin bilinmesi, korumada, kurtarmada ve yapılacak incelemede yararlı olacaktır.

Adli olaylarla ilgili su altı çalışmaları dikkatli ve ilgili uzmanlarca müştereken yapılmalıdır. Kurtarma ve inceleme aşamasında sualtı olay yeri sahnesinin tüm özellikleri kaydedilmeli, olay yeri kriminal uzmanın incelemesine olanak sağlanmalıdır. Buradan elde edilen bulgular usulünce incelenmeleri sağlanmalıdır.

1.3.1. Bu Alanların Korunması

Sulu ortamlarda koruma alanın ve korunacak eşya ve bulguların özelliğine göre genel ve özel tedbirler uygulanır. Su altında olay öğrenilinceye kadar kalan bulgu konunun öğrenildiğinin bilinmesi ile birlikte korunmaya alınması gerekir. Bu saatten sonra bu alana bazı kişilerin ilgisi artacaktır. Olayın tarafları bu bulguyu sualtından çıkarmak, değiştirmek yok etmek isteye bilirler.

Deniz gibi derin ve geniş suların tespiti yapılmış çıkarılmayı bekleme aşamasında korunmasının sağlanması. Kıyıya yakın ise kıyıdan kontrol edilerek, değilse yakınından kontrol edilerek o bölgenin deniz trafiğine kapatılması gerekir, kişilerin o bölgeye girmesi engellenmelidir. Gözetleyerek yapılarak, yaklaşanlar uyarılmalı.

Akarsular; bu suların nesneler üzerinde akıntı ile sürükleme etkisi olacağından öncelikle sudan (akıntıdan) kurtarılması yapılmalı. Akıntı suları bulgular üzerinde kimyasal etkisinin yanında fiziksel etkileri de vardır.

Kuyular, göletler, su birikintileri (durgun sular) karayla bağlantısı olan bu alanların korunması kolaydır. Genel olay yeri koruma yönetmeleri uygulanarak bu alanların insan hayvan etkileşmesinden soyutlanması ile mümkündür.

Islak alanlar (banyo, lavabo, çamaşırhane, hamam, sauna, yıkama-temizlik) bu alanların mekanlarla birlikte olması, insan etkileşiminin fazla olması korumayı zorlaştırır. Olay yeri olarak algılanması ile birlikte bu alanların insanlardan soyutlanması, bozucu etkiler varsa açık su, çalışan makine, sıcaklık vb kapatılması gerekir. Bu alanlarda sıklıkla olayla ilgili delillerin bulunduğu bölgelerdir. Suç failleri bu bölgelerde suça ait bulguları temizlemeye çalışarak yok etmeyi sağlamakta. Özellikle yaralamaya bağlı öldürme olayları bu alanlarda sıklıkta olmakta veya bu alanlarda ellerini üzerini temizleyerek suç izlerinden arınmak istemektedir. İkamet ve işyerlerinin en gizli, mahrem yerleri olması hasebi ile bu alanlar tecavüz ve öldürme olaylarında sıklıkla kullanılmaktadır. İnsana ait vücut parçalarının bu alanlarda kesildiği yıkandığı ve yapılan araştırmalarda bulgularının bulunduğu sık karşılaşılmaktadır.

Olay yerini koruyan, inceleyen, ilk yardım personelinin kesinlikle bu alanları kullanmaması gerekir. Bu alanları sıklıkla kullandıkları ve olay yerini bozdukları veya sorgulamayı olumsuz etkiledikleri bir gerçek. Bu alanların özel, mahrem olması özellikle buradan elde edilecek delilin olayı aydınlatmaya katkısı büyük olacağı düşünülür. İkametin, işyerinin genel odaları gibi bir çok insanın girebileceği ve bulgularını bırakacağı alan olarak düşünülmez. Örnek olay, Bolu Cinayeti, banyo, musluk bataryasında elde edilen parmak izi akrabaya uyuyordu, evlerine gelip-giden akrabaya aitti. Ama bunun bu alanı kullanmadığı ve kendisi de kullanmadığını beyan ediyordu.

1.3.2. Delillerin Aranması

Suyun eşyalar, bulgular, araçlar, cesetler üzerinde bozucu, yok edici özelliği mevcuttur. Bu nedenle su içindeki eşyalar kısa sürede elde edilmesi ve incelenmesi gerekmektedir.

Sulu ortamlar delilleri kısa sürede bozmakta, yok etmekte fail bunu bildiği için bu alanları kullanmakta. Banyolar (Afganlı)

Konu olan eşyanın özelliğine göre ve olay yerinin yapısına göre arama, kurtarma ve çıkarma yöntemleri uygulanır. Tabanca, bıçak, mücevher, para kasası

Bu tür alanlarda aranması ve incelenmesi

Cesetler

Araçlar (su üstü, su altı, kara, hava aracı)

Silah mühimmatları, ateşli, kesici, delici parçaları

Belge, dokümanlar

Çanta, kasa, paket, …

Patlayıcı madde

Her türlü silah veya silah olarak kullanılmış eşya ve malzemeler

Suçta kullanılan, konusu suç olan, olayı aydınlatmaya delil olabilecek her türlü nesne, bulgu

1.3.3. Olay Yerinin Tespiti

Olay yerinin özelliğine ve bulguların özelliğine bağlı tespitler yapılır. Bulguların su altında olması durumunda kamera ve fotoğraf çekiminin yapılması. Veya diğer tespit metotlarından uygun olanların yapılması gerekir. Bu metotlarla olay yeri sahnesi kayıt altına alınmaya çalışılır.

1.3.4. Kurtarma

Öncelikle sualtı veya su içerisinde bulunan incelemeye konu olacak olan nesnenin, bulgunun tespit edilmesi gerekir. Yapılan bu tespitten sonra bu eşya ve bulguların kurtarılması gerekir. Bu alanların çok değişken ve içerisinde bulunacak eşyalarında çeşitli olması ile kurtarma işlemleri bu alan ve eşyaların özelliğine özgü uzmanları kurtarma, elde etme yöntemleri uygulanır. Derin sularda özellikle sualtı dalgıç, kurtarma timleri ancak bu uzmanların kriminal konularda ve bu kurtarma işleminde nelerin nasıl yapılacağı diğer uzmanlarla birlikte hareket etmelidir.

Alan iyi tanınmalı, akıntı, derinlik, deniz hayvanları, tehlikeli eşya ve maddeler (patlayıcı, kesici,)

Kurtarılacak olan eşya, bulgunun özelliği bilinmeli

Çıkarılacak olan eşya (ceset) ile bulunduğu ortamla ilişkisi tespit edilmeli. Araç içerisinde ceset, kurtarılacak olan eşyanın bir taraflara takılı olması vb. kurtarılacak

Sualtı kurtarma birimleri mevcut olup bölge yapılanmasına göre hizmet verilmektedir. Sualtı kurtarma, dalgıç, balıkadam

1.3.5. Olay Yeri İnceleme

Sualtında genelde tespit işlemi yapılır. Elde edilen cesedin aracın neresinde vb. Su üstünde inceleme. Nesneler su içinde kaldığı süreye bağlı olarak bazı delil vasıflarını kaybederek fiziki ve kimyevi değişikliklere maruz kalırlar. Çıkartma, taşınma ve inceleme aşamalarında genel işlemlerin yanında özel muamelece tutulması gerekmektedir.

Ateşli silahlarda ve parçalarında; suda kalmaya bağlı olarak oluşumların etkisi azaltılmalıdır. Sualtında torbalanmalı. Su üstüne çıkartıldıktan sonra tatlı su içerisinde bekletilerek ve yıkanarak tuzlu, kirli sudan arındırılmalıdır. Parmak izi incelemesinin (laboratuar incelemesi sağlıklı olur) hemen yapılması gerekir. Suda uzun süre parmak izi kalabilirken hava ile temas etmesi ile kısa sürede iz kaybolabilir, hemen incelenmesi gerekir. Seri numarası kayda alınır ve arşiv bilgileri ile karşılaştırılır. Balistik inceleme için silah ve parçalarının (veya diğer eşyaların) taşınma aşamasında suyun olumsuz etkenlerinden arındırılması gerekmektedir. Sudaki paslanmaya bağlı olarak yüzeyde havayla teması ile paslanma etkisi başlar. Bu etkiyi azaltmak için; sudan çıkartılır çıkartılmaz tatlı su ile yıkanmasının ardından saf alkol veya aseton bulunan kaba 10–15 dakika bekletilerek silahın su moleküllerinden ayrıştırılması sağlanır. Daha sonra koruyucu özelliği olan mazot veya gaz banyosuna bastırılarak kısa bir süre tutulduktan sonra paketlenmesi veya laboratuara gönderilmesi uygun olacaktır.

Araçlar (su üstü, su altı, kara, hava aracı), kurtarılması, yüzeye çıkartılarak incelenmesi gerekir. Kaza, cinayet bulguları elde edilmesi için. Suçta kullanılmış, suça karışmış, kazada kusurluluk oranı, suça konu olan eşyaları taşıması (Lucy adlı geminin uyuşturucu taşıdığı ve polisin operasyon yapacağını anlamaları üzerine sahipleri tarafından batırılması) durumlarının tespiti için kurtarılması ile birlikte incelenmesi gerekir.

Araçlar sualtında özellikle dipte kalmasına sebep olabilecek yerler ve su üstünde fotoğraflanmalıdır. Kurtarılacak ve incelenecek araçlar hakkında personelin bilgilendirilmesi gerekir.

Araçların etrafında ipucu öncelikle aranmalıdır. İçerisinde ceset veya belirgin suç eşyası varsa önce onlar çıkarılmalıdır. Araç üzerinde parmak izi incelenmesi için uzman ekibin malzemesi ile birlikte hazır bulunması gerekir. Diğer bulguların elde edilmesi için genel inceleme kurallarının yanında özel uygulamalar yapılmalı parmak izi incelenmesinde, eşyaları bulmada gizli bölümlerde (bagaj fitil arasında kan numunesinin bulunması gibi).

Belge, dokümanlar cesetle, araçla ve ayrı olarak elde edilmesi, ıslak olması ve bunun kağıdın dağılmasına sebep olması etmenleri ortadan kaldırılmalı. Belgenin üzerindeki ifadeler fotoğraflanmalı veya kayda alınmalı. Parmak izi güneşsiz ortamda oda sıcaklığında kurutularak işlem yapılmalıdır. Uzun süre suda kalmış kâğıt nesnelerde parmak izi elde edilebilir (deney)

Bilgi depolayan belgeler; kartlar (telefon, banka, databank, vb.); sudan çıkartıldıktan sonra temiz (saf) su ile temizlenip normal şartlarda kurutulmalı, bozmayacak şekilde parmak izi tespiti çalışmasından sonra çözümü yapılmalıdır

Diğer eşyalar

Olay yerlerinde bulgu olarak sınırsız sayıda nesne çıkacaktır. Bu nesnelerin özelliklerine ve sulu alanla temaslarına göre elde edilmesi ve incelenmeleri gerekir. Örneğin araçtan hırsızlık olmuş, olay öğrenildiğinde

Ziynet eşyaları, kıymetli eşyalar

1.3.6. Suda boğulma ve suda ceset

İnsanların suda boğularak ölmeleri sıklıkla gerçekleşmektedir. Bu tür ölümler şüpheli olarak görülür ve adli olay olarak araştırılması, soruşturulması ve en önemlisi de otopsi yapılarak ölüm sebebinin ortaya çıkarılması gerekir.

Suda boğulmalarda ölüm orijini olarak, cinayet, intihar, kaza olabilir. Bunlardan hangisinin neden olduğunu belirlemek için ciddi araştırma, inceleme, soruşturma ve en önemlisi de otopsi sonucu ölüme sebep olan bulgunun ortaya konmasıdır.

1.3.7. Ölüm Orijini

Kaza, en çok görülendir. Yüzme bilmemek, sarhoşluk, epilepsi (sara) nöbeti, panik, rahatsızlıklar, kaza sonucu (kayık, gemi, kara taşıtı) gibi nedenler etkili olmaktadır.

İntihar, sıklıkla rastlanır. Derin sularda başarılı olunur. Özellikleri, elleri ayaklarını bağlar, ceplerine taş, boynuna ağırlık taşır. Suda intihar ettirme aile içi infazlarda söz konusu olmaktadır. Özellikle kız çocuklarına aile bu baskıyı uygulayarak yaptırmaktadır. Birlikte intihar etme yaygındır; anne-çocukları, sevgililer,

Cinayet; seyrek rastlanır. Çocuk öldürmelerde rastlanır. Aklı başında, yetişkin birini suda boğmak zordur. Kurnazlıkla, hile ile iterek, etkisiz hale getirerek (ilaçla, başına vurarak) boğmak söz konusudur. Bolu cinayeti; kadının başına sert cisimle vurarak bayıyor, ölmediğini görünce banyoda su dolu leğene bastırarak boğuyor.

1.3.8. Arama –Kurtarma

Suda boğulma olgularında cesedi bulmak hemen mümkün olmamaktadır. Özellikle derin ve akıntılı sularda cesede bulmak detaylı aramaya veya bekleyip kıyıya, yüzeye çıkmasını beklemek gerekir. Sığ ve kuyu gibi sularda ceset olduğu anlaşılırsa bulunması ve çıkarılması kolaydır. Ancak suç gizlemek için cesetleri buralara attılarsa bulunması zaman almaktadır. Tesadüfen veya cesedin su yüzüne çıkması, kokması ile anlaşılmaktadır.

Cesedin su içinde kalma süresi etkenlere bağlıdır kaybolma zamanı, su ısısı, derinlik, suyun yapısı (kimyasal, biyolojik), cesedin parçalanması (deniz canlısı, araçlar), yediği son yemek, üzerindeki elbiseler, ölüm şekli. (Geniş bilgi için; Ş. Gök, s.139, M. Aykaç s. 143)

Ceset aramada yukarıda sıralananlar aranacak yer konusunda yardımcı olur. Soruşturma bilgileri, tanık bilgilerinden son görülme noktası, kayıp şahsa ait eşyaların bulunduğu yerler kaybolma, boğulma noktası hakkında bilgi verir.

Aramaya son görülme noktasından başlanılması diğer bilgilerle desteklenmesi şarttır. Görgü şahidi olay anında veya olaydan önce şahsı en son nerede gördüğünü söylerse veya aranan kişinin eşyalarının kıyıda veya su üstünde görülenlerden yeri tespit edilerek arama işlemine başlanır. Arama ve kurtarma işlemi teçhizatlı yapılması gerekir. Aramada su üstü dürbünü ve sualtı radarı kullanıla bilir. Cesedin su altında ve üstünde yerinin değişkenliği cesede ve suyun ortamına (ısı, kimyasal, biyolojik) göre değişecektir. Bu değişkenler, akıntı, rüzgar, son görülme zamanı-noktası gibi bilgiler aramayı yapacak uzmanlarca hesaplanmalı ve değerlendirilmelidir.

Kurtarma; suyun içinde tespit edilen ceset öncelikle etrafı araştırılmalı, cesetten veya araçlardan düşmüş bulgular toplanmalı. Cesedin bir yerlere takılması, sıkışması söz konusu ise bu kurtarılmalıdır. Araç içinde ise çıkarılmalı. Ceset bulunduğu yerde torbaya konulmalı. Bu işlemden sonra bulunduğu yer ve etraflarda bulgu varsa alınır. Ceset torba içerisinde su yüzeyine çıkarılır. Mümkünse inceleme ve otopsi için morga nakledilmelidir. Sıklıkla olay yerinde cesette fiziki inceleme yapılmaktadır. Bu incelemelerde; cesetle ilgili

Fotoğraflama (sualtı-su üstü)

Ceplerden vb dökülecek eşyalar poşetlenir

Cesedin etrafı araştırılır

Ceset torbalanarak su yüzüne çıkartılır

Parmak izi alınır

Eşyaları incelenir

Otopsi ve laboratuar incelemesi yapılır

Soruşturma bilgileri elde edilir

1.3.9. Suda boğulmanın Dış bulguları;

Cilt soğuktur, ölü morlukları çabuk oluşur ve genelde pembedir. Cilt ürpermiştir, tavuk derisi görünümünde, bazı uyruklar büzülmüştür. Cilt mesaredir (çamaşırcı eli), parmaklardan başlayarak soyulma başlar. Ağız ve burun önünde köpük bulunur. Bu köpük suda boğulmanın tek ve kesin dış belirtisidir (geniş bilgi için, Ş. Gök. s.133).

Suda boğulmanın iç bulguları otopsi incelenmesi ve yapılacak laboratuar incelenmesi ile tespit edilir (geniş bilgi için, Ş. Gök. s. 133, 134, 135, 136).

1.3.10. Suda boğulmada adli tıp sorunları

Ölüm suda boğulma sonunda mı meydana gelmiştir? Kişi suya canlı mı, öldükten sonra mı suya atılmıştır? Cesette dış ve iç muayeneleri yapmak ve laboratuar tetkikleri (Ş. Gök. s.137

Olay yeri bulguları, soruşturma

Suda boğulma, kaza, cinayet veya intihar mıdır?

Cesedin bulunduğu konum ve durumu eller ayaklar bağlı, vücudunda cebir şiddet izleri, oluşan yaralar neye bağlı oluştuğu (çarpma), mermi, bıçak yaraları gibi durumlara bakılır (Ş. Gök. s.138

Ölü, suda ne kadar zaman kalmıştır?

Net cevap vermek birçok etmenlere bağlıdır. Mevsim, suyun soğukluğu, kişinin beslenme, ölüm sebebi, vücutta meydana gelen yaralanmalar süreyi etkiler (Ş. Gök. s.139–140)

Boğulanlardan hangisi evvel ölmüştür?

Cevaplamak çok zordur. Otopsi inceleme, ceset inceleme, olay yeri ve soruşturma bilgileri birlikte değerlendirilmeli.

Bilirkisiraporlari.com da yayınlamakta olan her makale kurucu bilirkişilerimiz tarafından yazılmış olup yayınlanmış eserlerden oluşmaktır. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası kapsamında korunmaktadır. İzinsiz kopyalanması yasaktır.