Aracın Kazadan Dolayı Kullanamama Sebebi ile Kazanç Kaybı Talebi

Diğer yazılarımızda belirtildiği üzere sigorta şirketleri kaza nedeniyle araçta oluşan gerçek zararlardan sorumlu olup kural olarak ticari araçların kazanç kayıplarından sorumlu değillerdir.

Yargıtay 17.Hukuk Dairesi 09/12/2019 2017/5583E. 2019/11651K.

Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına; kazadaki hasardan kaynaklanan araç değer kaybı doğrudan zarar niteliğinde olduğundan, poliçe limitini tüketmemiş olması kaydıyla davalı trafik sigortacısının bu zarardan da sorumlu olmasına;

2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan araç değer kaybı, araç mahrumiyet bedeli ve kazanç kaybından oluşan maddi tazminat istemine ilişkindir.

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası; motorlu bir aracın karayolunda işletilmesi sırasında, bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına neden olması halinde, o aracı işletenin, zarara uğrayan 3. kişilere karşı olan sorumluluğunu belli limitler dahilinde karşılamayı amaçlayan ve yasaca yapılması zorunlu kılınan bir sorumluluk sigortası türü olup, sigorta şirketinin sorumluluğu poliçe limitiyle sınırlıdır.

Kabule göre ise; davalı …, ZMSS poliçesi gereği davacının aracında meydana gelen gerçek zarar miktarı ile sınırlı olarak zarardan sorumlu olduğu ve ZMSS Genel Şartları’nın A.6-k. maddesi gereği, dolaylı zarar niteliğindeki ikame araç kira bedelinden (araç mahrumiyet bedeli) davalı trafik sigortacısının sorumlu olmadığı gözetilmeden, bu zarar kalemini de içeren tazminattan davalı … şirketinin sorumluluğuna karar verilmesi de doğru değildir.

Yargıtay 17.Hukuk Dairesi 28/05/2019 2016/15105E. 2019/6917K.

Dava trafik kazası nedeniyle maddi tazminat istemine ilişkindir.

Davalı …, diğer davalılar Sevil’e ait araçların trafik sigortacısı olup ZMSS poliçesi gereği gerçek zarar miktarı ile sınırlı sorumludur. Davacı vekili, araç hasar bedeli, araç değer kaybı ve aracın 18 gün çalışamamasından dolayı doğan kazanç kaybını davalılardan tahsilini istemiştir. Mahkemece, 3.060,00 TL kazanç kaybı zararı kabul edilerek hükme esas alınmışsa da ispatı halinde dolaylı zarar mahiyetinde olduğu ve davalı trafik sigortacısının sadece doğrudan zararlardan sorumlu olduğu, bu zararın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ve poliçe özel şartları uyarınca teminat kapsamında bulunmadığının hüküm tesisinde dikkate alınarak davalı … yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirmeyle, yazılı olduğu biçimde davalı … için de kabulüne hükmedilmesi doğru görülmemiştir.

Araç Hakkında Pert Total İşleminin Uygulanması Halinde Kasko ve Sigorta Şirketinden Tazminat Talebi

Uygulamada pert araç olarak tabir edilen durum  kanun koyucu tarafından “ekonomik ömrünü doldurma, eskime, yıpranma, kaza, yanma, tahrip edilme ve benzeri nedenlerle kullanılamaz hale gelen araçlar” şeklinde tanımlanmıştır. Kaza neticesinde aracınızın bakım ve onarımı işçilik ücretleri dahil değerini aşması ya da ekonomik yönden bir avantaj  sağlamayacağı hallerde aracın perte ayrılması gerekmektedir. Kasko sigorta şirketi bağımsız bir exper tarafından yapılan değerlendirmede pert total işleminin uygulanmasını uygun bullması gerekmektedir.Bu aşamdan sonra araç hakkında hurda tescil belgesi düzenler ve belgenin sigorta şirketine sunulmasının ardından sigorta şirketi kaza tarihi itibari ile aracın piyasa rayiç değerini araç sahibine öder.

Aracın rayiç piyasa değeri; aracın kaza tarihi itibari ile aracın model yılı, geçmiş hasar kayıtları, km’si dikkate alınarak ilgili kanun ve mevzuat hükümleri doğrultusunda yargıtayca benimsenen hesaplama metodu  kullanılarak hesaplanması gerekmektedir.

Uygulamada bazı sigorta şirketleri tarafından sigorta poliçeleri hazırlanırken poliçe teminatının aracın rayiç piyasa değeri ile sınırlı olduğu ancak Rayiç Değer Klozu’nda aracın rayiç değeri konusunda bir azami ölçü getirildiği görülmektedir.Kasko şirketleri aracın rayiç bedelinin bu kloz’da yer alan değerin üstünde çıkması halinde sigortalıya sözleşme hükümleri gereğince sözleşmede yazan azami miktar üzerinden ödeme yaparak sigortalının zarar uğramasına sebebiyet vermektedir. Bu vb. Durumlarda öncelikle kasko şirketi tarafından sigortalı ile imzalanan maktu olarak düzenlenmiş kosko sigortası poliçe sözleşmesinde yer alan hükümlerin hukuka uygunluğunun incelenmesi gerekmektedir.

Tacir konumunda olan sigorta şirketleri karşısında araç sahipleri zayıf konumundadır.Bu sebeple de ilgili kanun ve yönetmelik hükümlerinin uygulanmasında ve sözleşmelerin yorumlanmasınında sigortalı(araç sahibi) lehine yorum ilkesi benimsenmiştir. Bu kapsamda Kasko şirketleri tarafından sigortalının gerçek zararının tamamının karşılanması zorunldur.

TTK 1452/3 ve 1486/1 madde hükümlerine göre, sigortacının, sigortalının gerçek zararını ödeme yükümlülüğünü sınırlayan Genel ve Özel Şart (Kloz) hükümleri geçersizdir.Bu kapsamda kasko şirketi tarafından poliçede tazminat sorumluluğunu sınırlandıran genel işlem şartı mahiyetindeki hükümler kanuna aykırı olması sebebi ile geçersizdir.Bu geçersizliğin sonucu olarak kasko sigorta şirketi ile sigortalı arasındaki sözleşme tamamen geçersiz sayılmayacak olup sadece sigortalı aleyhine düzenlenen kanuna aykırı hükümler geçersiz kabul edilecektir.

Kasko şirketi tarafından poliçe sözleşmesi dayanak gösterilerek aracınızın rayiç piyasa değerinin altında bir ödeme teklif edilmesi halinde bu ödemeyi kabul etmeyerek ya da kabul ettikten sonra eksik kalan miktar yönünden hukuki yollara başvurma hakkına sahipsinizdir.

20.10.2016 Tarih ve K-2016/29745 Sayılı Sigorta Tahkim Komisyonu Hakem Kararı

Başvuran, xxxx plakalı aracıyla karıştığı kazada herhangi bir kusurunun bulunmadığını, sigorta şirketi tarafından aracın onarılamayacak derecede hasar gördüğünün bildirildiğini ve aracın pert birimine sevk edildiğini, sigorta şirketi tarafından zarar tanzimi için 31.000,00 TL teklif edildiğini ancak kendisi bu miktarın kabul edilmediğini, başvurana ait 50.000 Km’de 2011 model hiçbir hasar kaydı bulunmayan aracın piyasa değerinin 39.500,00 TL ile 42.000,00 TL arasında olduğunu beyan ederek aracında meydana gelen 40.000,00 TL zararın sigorta şirketi tarafından ödenmesini talep etmiştir.

Sigorta Şirketi vekili tarafından sunulan cevapta özetle; sigorta şirketi nezdinde xxxx sayılı ve 14.07.2016 vadeli Genişletilmiş Kasko Sigorta Poliçesi ile teminat altına alına xxxx plakalı aracın hasarlandığının bildirilmesiyle hasar dosyası açıldığını, yapılan incelemelerde başvurana ait aracın 31.000,00 TL rayiç değerinin olduğu ve başvurana 23.800,00 TL sovtaj bedeli ile 8.200,00 TL ödeme teklif edildiğini, yapılan teklifin başvuran tarafından kabul edilmediğini, başvuranın talep ettiği tazminat miktarı, faiz oranı, ekspertiz ücreti gibi taleplerinin fahiş ve mesnetsiz olduğunu, savunarak başvurunun reddini talep etmiştir.

TTK 1452/3 ve 1486/1 madde hükümlerine göre, sigortacının, sigortalının gerçek zararını ödeme yükümlülüğünü sınırlayan Genel ve Özel Şart (Kloz) hükümleri geçersizdir. TTK 1486/1. maddesinde sözleşmenin geçersizliğinden bahsedilmiş olmasına rağmen, riziko gerçekleşmiş olduğundan sözleşme batıl sayılamayacak, sigortalı aleyhine hükümler geçersiz sayılacaktır. Somut başvuruda TTK 1409. ve 1459.madde hükümlerinin direkt olarak uygulanması gerekmektedir. O halde sigortalının gerçek zararı, başka deyişle sigortalı aracın riziko tarihindeki piyasa rayiç değeri, TSB’nin belirlediği rayiç değerden daha fazla ise piyasa rayiç değerine göre hüküm kurmak gerekmektedir. Uyuşmazlık konusunun çözümlenmesi teknik bilgi ve aracın piyasa rayiç bedelinin tespitini gerektirdiğinden, dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş ve taraflar arasındaki uyuşmazlığın değerlendirilmesi için dosya Ankara Adli Yargı Komisyonu Listesine kayıtlı bilirkişi XX’e tevdii edilmiştir. Bilirkişi tarafından sunulan 12.10.2016 tarihli raporda; tespite konu aracın 16.06.2016 tarihli kazada 2011 model hasarsız fiyatının 37.000,00 TL ile 41.000,00 TL arasında olduğunu, ortalaması alındığında piyasa rayiç bedelinin 39.000,00 TL olacağını ve xxxx plakalı aracın piyasa rayiç değerinin 39.000,00 TL olduğunu ve sovtaj değerinin ise 18.000,00 TL olduğunu tespit etmiştir

Yukarıdaki değerlendirmeler çerçevesinde ve dosya kapsamındaki bilgi-belgelere göre; dosyaya ibraz edilen bilirkişi raporunun denetime ve hüküm kurmaya elverişli olduğu anlaşılmış olup, davalı sigorta şirketine kasko sigortalı olan 2011 model, XXX marka, XXX 1.4 Trend Otm. tipteki xxxx plakalı aracın ikinci el piyasa rayiç değerinin 39.000,00 TL olduğuna ve 18.000,00 TL sovtaj değeri olduğuna karar verilmiş olup, 39.000,00 TL tazminat bedelinin sigorta şirketi tarafından ödenmesine karar verilmiştir.

Av. Musa AVCI