Trafik Kazasında Tazminat Davası

Trafik Kazasında Tazminat Davası

Trafik kazasında tazminat davası trafik kazası sırasında sorumluluğu olan kişilere karşı açılmış olan bir dava türüdür.

Trafik Kazası Nasıl Tazminat Davasının Kapsamına Girer?

Trafik kazasında tazminat davası, en az bir motorlu aracın bir kazaya katılması ile gerçekleşir. Bu kaza sırasında bedensel zararlar olmalıdır. Bu bedensel zararlar; ölüm, yaralanma gibi unsurlar içermelidir. Bu noktada, zarar uğrayan kişiyi korumak adına, üçüncü kişilere ait ev, araba, arazi gibi malvarlıklarında oluşacak olan zararların giderilmesi maksatlı olarak düzenlenmiştir. Bu kaza sırasında suçlu tarafta bulunanlara karşı, korunması gereken tarafın tüm haklarının korunması üzerine kurulmuştur. Tazminat ise; bedensel anlamdaki zararları ve malvarlığı üzerindeki zararları kapsamaktadır.

Trafik kazası nedeniyle tazminat davasının bir hukuki dayanağının olması için, trafik kazasının bir haksız fiil sorumluluğu doğurması gerekir. Bu konu 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile düzenlenmiştir:

MADDE 49- Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.

Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür.

Trafik Kazasında Tazminat Davası Kime Karşı Açılır?

Trafik kazasında tazminat davası hem maddi hem de manevi olarak açılabilir. Çünkü trafik kazası, hukuki zeminde haksız fiil olarak nitelendirilmektedir. Tazminat sorumluları da yine bu kapsam içerisine girmektedir. Çünkü suçlu tek bir kişi olmayabilir. Bu yüzden ölüm, yaralanma ve bedensel zararlar ile sonuçlanan trafik kazalarında şu kişiler dava edilebilir;

• Trafik kazasında kusurlu olan aracın sürücüsü aleyhine tazminat davası açılabilir (TBK md.49).
• Trafik kazasına karışan aracın işleteni de oluşan her türlü zarardan sorumlu olduğundan işletene de maddi ve manevi tazminat davası açılabilir

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu md.85/1:

“Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.”

•  Aracın sahibi KTK md.3 gereğince kural olarak aracın işleteni sayılır. Bu nedenle trafik kazası nedeniyle kusursuz sorumludur ve tazminat sorumluluğu vardır (2918 sayılı KTK md.85/1).
• Trafik kazasına karışan aracın zorunlu trafik sigortası veya poliçe kapsamına göre kasko sigortası hangi sigorta şirketi tarafından yapılmışsa sorumluluk ona aittir. Söz konusu sigorta şirketi ölüm, yaralama veya diğer zararlardan sorumlu olacaktır. (KTK md.91). 

Trafik Kazası Tazminat Davasında Yetkili Mahkeme

Trafik kazasında tazminat davası için yargı yoluna başvurmak gerekir. Bu bağlamda görevli ve yetkili mahkemeler ise birden fazladır. Davanın türü maddi ya da manevi olabilir. Trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası birden fazla mahkemede açılabilir. Yetkili mahkemeler şunlardır:

• Davalılardan herhangi birisinin ikametgah adresinde mahkemesi,
• Zarar görenin, yani davacının ikametgah adresi mahkemesinde,
• Trafik sigortası şirketinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesinde
• Trafik kazasının meydana geldiği yer mahkemesinde,

Örneğin, Ankara’da trafik kazası geçiren bir kişinin ikametgahı İzmir’de ise tazminat davası İzmir Adliyesinde açılabilir. Kaza Ankara’da yapıldığı için Ankara mahkemeleri de yetkilidir. Kazada zarar gören aracın trafik sigortasının İstanbul’da yapıldığı varsayılırsa İstanbul’daki sigorta şirketinin olduğu yer mahkemesi yetkili olacaktır.

Trafik kazası nedeniyle tazminat davasında yetkili mahkeme bu şekilde belirlenecektir.

Trafik Kazasında Tazminat Davalarında Görevli Mahkeme

Trafik kazasında tazminat davası açmak isteyenler görevli mahkemelere başvurarak bu davaları açabilir.

• Ölümlü veya yaralamalı trafik kazaları nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davaları kural olarak Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılacaktır. Davalara bu mahkeme bakacaktır.
• Trafik sigortasını yapan şirkete karşı açılacak olan tazminat davaları ise görevli mahkeme olan Asliye Ticaret Mahkemesi’nde açılacaktır.

Ölümlü Trafik Kazası Tazminat Davasında Hangi Zararlar İstenebilir?

Ölümlü trafik kazası tazminat davası, maddi ve manevi tazminat davası konusundaki bir türdür. Her iki dava ayrı ayrı ya da birlikte açılabilir. Ancak davaların konusu farklıdır.

Trafik davası nedeniyle açılacak olan maddi tazminat davaları ölenin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, kardeşler, nişanlı) tarafından açılabilir. Maddi tazminat davasında ölenin her türlü cenaze gideri ve ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri istenecektir. Bu kişiler ayrıca ölüm neticesinde duydukları elem, acı ve ızdırap duyguları nedeniyle de manevi tazminat açabilecektir.

Ayrıca destekten yoksun kalma tazminatı da istenebilecektir. Bu tazminatta ise; trafik kazasında ölen kişinin yakınları olan anne, baba, eş, çocuklar, nişanlı veya destek verdiği herhangi bir kişi kaza nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilirler. Kural olarak anne, baba, eş ve çocukların destekten yoksun kaldığı kabul edilir. Bunlar dışındaki kişilerin ise ölenin kendisini desteklediğini kanıtlaması gerekir.

Destekten yoksun kalma tazminatı, ölenin hayat boyu desteğinden mahrum kalan kişilerin zararlarını karşılayacak bir maddi tazminat davası türüdür. Destekten yoksun kalanlar, destek süresi boyunca ölenden elde edecekleri maddi menfaatlerini olayın sorumlularından tazmin edecektir. Örneğin kazada hayatını kaybeden baba, çocukları işe başlayana ya da evlenene kadar onlara destek olmaktadır. Her bir tazminatın miktarı somut olaya göre belirlenecektir.

Yaralamalı Trafik Kazası Tazminat Davasında Hangi Zararlar İstenebilir?

Yaralamalı trafik kazası tazminat davası nedeniyle tazmin edilecek unsurlar da yasayla belirtilmiştir. Yaralanmalı trafik kazası tazminat davasında, mağdur olan kişi, tazminat sorumlularına karşı bir dava girişiminde bulunabilir. Hem maddi hem de manevi bir dava olması sebebiyle tazmin edilecek olan detayların tümü de hem maddi hem de manevi kayıplar olacaktır.

Mağdur yakınlarının manevi tazminat talebi kural olarak kabul edilmez. Ancak mağdur olan kişide uzuv kaybı, kalıcı bir rahatsızlık, yatağa bağlı kalma gibi ağır hasarlar olması halinde manevi tazminat talepleri kabul edilecektir.  

Yaralanmalı trafik kazasında açılacak tazminat davaları ile sorumlulardan şu zararlar temin edilebilir;

• Manevi Tazminat
• Yaralanan kişide oluşacak olan her türlü tedavi gideri,
• Yaralanan kişinin doğrudan yolla uğramış olduğu kazanç kaybı,
• Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan farklı husustaki kayıplar,
• Ekonomik olarak geleceğin sarsılmasından doğan bazı kayıplar.

Manevi Tazminat Davalarında Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?

Trafik kazası manevi tazminat davası açılırsa tazminat sorumlusu tarafından alınacak olan bir maddi gelir dışında psikolojik ve sosyal kayıplar telafi edilecektir. Manevi tazminat davası ile yaşanan üzüntü, acı, elem ve daha sonraki hayatına etki edecek olan psikolojik sorunlar tazmin edilmeye çalışılır. Çünkü tazminat sorumlusu bu noktada, karşı taraf için ‘’cezalanması gereken birisidir’’

Bu yüzden de manevi tazminat davalarının amacı, maddi bir kazanç değildir ve olmamalıdır.  Manevi tazminat alan kişinin zenginleşmemesi gerekir. Bu manevi tazminatın belirlenmesi konusunda, mahkemelerin dikkat ettiği unsurlar ise şu şekildedir;

• Tarafların sosyal durumu ve ekonomik durumu,
• Olayın ne şekilde meydana geldiği,
• Taraflardaki kusur durumu
• BK md.4 gereği hak ve nesafet kuralları.

Trafik Kazası Tazminat Davasında Manevi Tazminat Alacağı

Trafik kazası sonrasında eğer kaza ölüm ile neticelendiyse, kişinin yakınlarına, yaralanma ile neticelendi ise de kişinin kendisine açılacak bir manevi tazminat davası ve bu davanın sonucunda da oluşacak olan manevi tazminat alacağından bahsetmek mümkündür. Manevi tazminatların alacağından bahsederken, dikkat edilmesi gereken unsurları da yukarıda belirtmiştik.

Bu unsurlar dahilinde, trafik kazasından sonra açılacak olan manevi tazminat davasının alacağı, mahkeme tarafından belirlenmektedir.

Trafik Kazası Tazminat Davasında Maddi Tazminat Alacağı

Trafik kazası, eğer ölüm ile sonuçlanıyorsa, mahkeme tarafından belirlenen ölçüde kişinin yakınları için bir destekten yoksun kalma tazminatı hak edilir. Bu kişiler; vefat eden kişinin annesi, babası, eşi, çocuğu, ya da bakmakla yükümlü olduğu varsa farklı bir yakını olabilir. Bu yakınlar, ölümlü trafik kazası sonrasında destekten yoksun kalma tazminatı almaya hak kazanıyor.

Trafik kazası sonucunda yaralanan kişi, bazı noktalarda da kayıplar yaşayabilir. Bu kayıplar; iş gücü zayıflamasından kaynaklı oluşan geleceğe dönük ekonomik sıkıntılar ya da tedavi masrafları şeklinde olabilir. Bu ve buna dair olan tüm detaylara, yazımızın içerik kısmında da değinmiştik.