Araçta Pert Durumu Varsa Değer Kaybı Talep Edilebilir Mi?

Uygulamada pert araç olarak tabir edilen durum  kanun koyucu tarafından “ekonomik ömrünü doldurma, eskime, yıpranma, kaza, yanma, tahrip edilme ve benzeri nedenlerle kullanılamaz hale gelen araçlar” şeklinde tanımlanmıştır. Kaza neticesinde aracınızın bakım ve onarımı işçilik ücretleri dahil değerini aşması ya da ekonomik yönden bir avantaj  sağlamayacağı hallerde aracın perte ayrılması gerekmektedir. Kasko sigorta şirketi bağımsız bir exper tarafından yapılan değerlendirmede pert total işleminin uygulanmasını uygun bullması gerekmektedir.Bu aşamdan sonra araç hakkında hurda tescil belgesi düzenler ve belgenin sigorta şirketine sunulmasının ardından sigorta şirketi kaza tarihi itibari ile aracın piyasa rayiç değerini araç sahibine öder.

Bu aşamada pert total işlemi uygulanan araçlar için araç değer kaybının talep edilip edilemeyeceği uygulamada tartışma konusu olmuştur. Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki her hukuki olay kendi içerisindeki somut olgulara göre güncel mevzuat ışığında değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu sebeple doktrinde ve uygulamada pert total işlemi uygulanan tüm araçlar hakkında araç değer kaybı talep edilmez şeklindeki hukuki değerlendirmelere katılmak mümkün değildir.

Pert total kaydı olan bir araç yönünden araç değer kaybı talep edilebilecektir. Ancak bunun için bir takım şartların oluşması gerekmektedir. Tarafımızca yargıtay kararları ışığında pert total işlemi uygulanan hangi araçlar hakkında hangi şartlar altında değer kaybı talep edilebileceği açıklanmıştır. Buna göre;

Aracınızda pert total işlemi uygulanarak perte ayrılmış ise kasko şirketiniz size aracınızın kaza tarihi itibari ile rayiç piyasa değerini ödemesi gerekmektedir. Sigorta şirketi tarafından yapılan ödeme kaza nedeni ile tarafınızca uğranılan zararı karşılamamış ise bu şartlar altında kasko şirketine ya da diğer ilgililer hakkında maddi tazminat talebinde bulunulabilir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus ise bu tarz bir hukuki uyuşmazlıkta dava konusu edilen sözleşme araç sahibi ile sigorta şirketi arasındaki kasko poliçe sözleşmesidir. Buna göre hakim önüne gelen uyuşmazlıkta taraflar arasındaki poliçe sözleşmesi hükümleri çerçevesinde karar verecektir. Her kasko poliçesinin kapsamı birbirinden farklı olduğu için hukuki işlem başlatılmadan önce kasko poliçe teminatı kapsamında hangi zararların poliçe teminatında olduğunun tespit edilmesi gerekmektedir.

Tüm bu açıklamalar doğrultusunda Yargıtay tarafından önüne gelen uyuşmazlıkta araç hakkında pert total işleminin uygulanması sebebi ile araç değer kaybının kasko şirketi tarafından ödenmesine karar verirken, kaza sebebi ile araç sahibinin iş kaybı(ikame araç bedeli) talebini kasko poliçe teminatı dışında olduğu gerekçesi ile reddetmiştir.

17. Hukuk Dairesi  14/05/2018 tarihli 2018/1878 E.   2018/4981 K. Sayılı İlamı

Taraflar arasında görülen tazminat davasının yapılan yargılaması sonucunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabul kısmen reddine dair verilen hükmün süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

Davacı vekilinin 10/07/2014 havale tarihli dava dilekçesinde; Davalı … şirketince 63730450 nolu kasko … poliçesi ile sigortalanan ve müvekkilinin maliki olduğu …plakalı aracın, 10/07/2013 tarihinde karıştığı maddi hasarlı trafik kazası neticesinde pert total olduğunu, 99.225,00 TL üzerinden … edilen ve piyasa değeri 100.000,00 TL’den daha fazla olan bu araç nedeniyle davalı … şirketinin, tam hasarlı kabul ettiği kazalı aracın (sovtaj) değerini 16.580,00 TL olarak belirleyip müvekkiline bırakmış, ayrıca ve sadece 43.420,00 TL tazminat ödeyerek müvekkilinin zararını tam olarak karşılamadığını, davalı şirket tarafından gerekli işlemler 15 gün içinde neticelendirilmediğinden çalışamayan müvekkilinin 2,5-3 aylık iş kaybı olduğunu ve zarara uğradığını, bu nedenlerle, müvekkile ait …plakalı aracın pert-total olması nedeniyle, müvekkiline eksik ödeme yapılması ve işlemlerdeki gecikme nedeniyle iş kaybına uğratılması nedeniyle uğranılan 1.000,00 TL zararın davalı …Ş.’den 01/08/2013 tarihinden itibaren ticari reeskont faizi ile birlikte tahsili ile müvekkiline ödenmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin de davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davacı vekili, bilirkişi raporundan sonra talebini 24.482,96 TL’ye yükseltmiştir.

Davalı vekili, gerçekleşen kaza sonrası müvekkili şirket tarafından görevlendirilen bağımsız … eksperlerince araç üzerinde ekspertiz çalışması yapıldığını, kazanın oluş şeklinin var olan hasar ile uyumlu olduğunun tespit edildiğini, araçta oluşan hasar incelendiğinde hasarlı parçalara işçilik ücretleri de dahil edildiğinde pert total işlemine tabi tutulduğunu, aynı model ve hasarsız ikinci el temiz aracın 70.000,00 TL civarında olduğunu, ancak kazaya karışan aracın daha önceden geçirmiş olduğu ağır hasar kayıtları, yıpranmışlığı ve lastiklerinin durumu göz önüne alındığında kaza öncesi hali ile azami 60.000,00 TL’yi bulabileceğini, yapılan araştırma ve incelemeler neticesinde aracın sovtaj bedelinin 16.580,00 TL olarak belirlendiğini, aracın belirlenen değerinden sovtaj bedeli düşülerek 43.420,00 TL’nin davacıya ödendiğini, müvekkili şirket tarafından eksper raporu doğrultusunda sigortalının gerçek zararının ödendiğini, davacının ticari faiz talebinin reddi gerektiğini, faizin başlangıç tarihinin dava tarihi olması gerektiğini belirterek haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine, yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.

Mahkemece, iddia, savunma, yapılan yargılama, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre; davacının davasının dava dilekçesi ve ıslah dilekçesi de nazara alınarak kısmen kabulü ile, 6.750,00 TL araç değer farkının davacının talebi de nazara alınarak 01/08/2013 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, davacının geç ödeme nedeniyle oluşan 16.125,00 TL ikame araç bedeli zararının dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine dair karar verilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde, dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı kasko … şirketinin yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.

2-Dava, kasko … sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, 02/03/2013 başlangıç ve 02/03/2014 bitiş tarihli 63730450 numaralı maksimum ticari kasko … poliçesi 02/03/2013 tarihinde düzenlenmiştir.

Somut olayda araç pert olmuş ve bu tarafların kabulündedir. Mahkemece aracın pert olması nedeniyle tazminat miktarını belirledikten sonra, davacının talebinde bulunan iş kaybı zararı (ikame araç) olarak 16.125 TL’ye de hükmedilmiştir. Taraflar arasındaki sözleşmede prim ilavesi ile sözleşme kapsamına dahil edilebilecek hususlar arasında 4.8. maddesinde “Taşıtın … kapsamına giren kısmi bir zarara uğraması nedeniyle kullanım ve gelir kaybından doğan zararlar” düzenlenmiştir. Bu haliyle prim ilavesi durumunda taşıtın … kapsamına giren kısmi bir zarara uğraması nedeniyle kullanım ve gelir kaybından doğan zararlar teminat kapsamına alınabileceği belirtilmiş olup, somut olayda araç pert olduğuna göre kısmi hasardan söz edilemeyeceği ve madde başlığı uyarınca ek prim ödendiği de poliçeden anlaşılamadığına göre, davacı tarafça da bu husus iddia edilip kanıtlanmadığından, poliçe teminat kapsamına girmeyen iş kaybı nedeniyle uğranılan zararlar (ikame araç bedeli) talebinin reddedilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere poliçe şartları tartışılmadan kabulüne dair karar verilmesi doğru görülmemiştir.

3-Bozma sebeplerine göre davalı vekilinin vekalet ücretine yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.

SONUÇ:Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (3) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin vekalet ücretine yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine 14.05.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi. 

Av. Musa AVCI