Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu

Türk Ceza Kanunu’nun 134 sayılı maddesinde yer verilmiş olan özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, kişilerin kendilerine saklamak istedikleri özel hayatlarını korumak amacına sahiptir. Suçun oluşması için kişinin gizli kalmasını istediği özel hayatına dair veri ve bilgilerin ifşa edilmesi, açığa çıkarılması gerekir. Bir bilginin özel hayata dair olup olmadığı her olayda ayrıca araştırılarak karar verilmelidir. Kişinin mesleği genel bir bilgi iken sahip olduğu rahatsızlık nedeni ile kullandığı ilaçlar özel hayat olarak görülen bir veridir.

Özel hayat kişinin sadece dört duvar arasındaki halleri değildir. Sosyal ortamlardaki birçok durumda da özel hayat söz konusu olabilir. Kamuya açık ortamlarda kişinin izlenmesi, dinlenmesi, takip edilmesi gibi durumlar kişinin şahsi yaşamına müdahale edeceğinden özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturmaktadır.

Ünlüler ve Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu

Toplumun tanınmış isimlerinin özel hayatları diğer kişilere oranla daha farklı ele alınmak durumundadır. Sanatçı, sporcu, siyasetçiler gibi farklı grupların kendilerine özgü bir özel hayat kriterleri bulunmaktadır. Bu insanlar toplum nezdinde farklı yerlere sahip oldukları, medya ile ilişkileri halka oranla daha farklı olduğu için özel hayatları daha dar bir alanda gerçekleşmektedir.

Örneğin herhangi bir insanın tatil yaparken deniz kenarında sürekli fotoğraflarının çekilmesi özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun oluştururken ünlü bir simanın bu şekilde fotoğraflarının çekilmesi suç unsuru oluşturmaz.

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu takibi şikayete bağlı suçlar arasındadır. Mağdurun fiil ve faili öğrenmesinin ardından 6 ay içerisinde savcılığa başvurarak suç duyurusunda bulunması gerekir. Bu süreçte delillerin iyi muhafaza edilmesi ve hızlı bir şekilde toplanması oldukça önemlidir.

Savcılık soruşturma sürecinde fail ve mağdura uzlaştırma seçeneği sunar. Uzlaştırma prosedürünün uygulanmasının ardından fail ve mağdur uzlaşamazsa yargılamaya devam edilir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Nitelikli Hali

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçuna yer verilmiş olan 134 sayılı maddenin ikinci fıkrasında bu suçun nitelikli haline yer verilmiştir. Buna göre özel hayata ilişkin ses ve görüntülerin ifşa edilmesi (açıklanması, yayılması) özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun nitelikli halini oluşturmaktadır.

Suçun nitelikli halinin gerçekleşmesi için başkalarının öğrenmesine gerek yoktur. Failin başkalarının öğrenmesi amacı ile bunu yayma çabası içerisine girmesi, paylaşması yeterlidir. Suçun faili hem ses veya görüntüleri kaydeden hem de yayan kişiyse bu durumda iki ayrı suç oluşur ve fail her iki suçtan ayrı ayrı cezalandırılır.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Cezası

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda yaptırım 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Eğer fail gizliliği ihlal ettiği sırada ses veya görüntü kaydı yaptıysa yaptırım 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasına yükselir.

Suçun nitelikli hali olan ses v görüntülerin ifşa edilmesi durumunda ise suçun yaptırımı 2 yıldan 5 yıla kadar hapistir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Cezayı Arttıran Nedenler

Kanunun 137. maddesi gereği aşağıda belirtilen hallerde sanığa verilecek ceza arttırılır:

Suçun kamu görevlisi kişi tarafından ve görevin sağladığı yetkinin kötüye kullanılması yoluyla işlenmesi halinde faile verilecek ceza yarı oranında arttırılır.
Belirli meslek veya sanatın sağlamakta olduğu kolaylıktan yararlanılarak özel hayatın gizliliğini ihlal suçu işlendiğinde kişiye verilecek ceza yarı oranında arttırılır.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Cezanın Ertelenmesi, Adli Para Cezasına Çevrilmesi ve HAGB

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda koşullar sağlanıyorsa ceza ertelenebilir, adli para cezasına çevrilebilir veya sanık hakkında verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçuna Örnekler

Yargıtay tarafından 2019 yılında verilen bir kararda evliliğin eşlerin özel hayatının gizliliği hakkını ortadan kaldırılmayacağı belirtilmiştir. 2019/5170 sayılı kararda sanığın ayrılma aşamasında olan eşinin kullanmakta olduğu araca takip ve dinleme cihazı yerleştirmesinin özel hayatın gizliliğine bir müdahale olduğu kabul edilmektedir.
Çocukların da özel hayatlarını gizli tutma hakkı bulunmaktadır. Henüz 15 yaşını tamamlamamış çocukların gizliliklerini ortadan kaldıracak fiillere rıza göstermeleri hukuka uygunluk nedeni olarak kabul edilemez. Ancak 15 yaşını doldurmuş ancak 18 yaşını tamamlamamış çocuklar eğer mümeyyiz (iyiyi ve kötüyü ayırt edebilecek durumda) iseler rızaları hukuka uygunluk kabul edilebilir.
Eski sevgiliye ait fotoğrafların ifşa edildiği bir davada sanığın mağdurun özel hayatını ihlal ettiği Yargıtay tarafından kabul edilmiştir.
Görüntülerin rıza ile çekilmesi özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturmazken bu şekilde çekilmiş fotoğrafların daha sonra rıza dışı ifşa edilmesi suç oluşturur.
Yargıtay kararlarında Facebook, Instagram, Twitter gibi sosyal medya hesaplarının ele geçirilerek bu hesaplardan çeşitli fotoğraf ve video paylaşılmasını özel hayatın gizliliğini ihlal suçu olarak görmektedir. Ayrıca sahte hesaplar üzerinden kişiye özel, mahrem görüntülerin yayılmasını da özel hayatın gizliliğini ihlal olarak kabul etmek gerekir.