Trafik Kazası ve Sonrasında Olay Yeri İncelemesi ve Kriminal İnceleme

Trafik kazalarının nedenlerini araştırmak, kazaya karışan araçların kaza yerindeki durumunu incelemek, taraflara ait kusur ve tazminat talepleri hakkında idari, ceza ve hukuk mahkemelerinde olayın çözümü için olayın başından soruşturmanın yapılması gerekir.

Hazırlık tahkikatlarında, kaza ile yapılan işlemler daha sonra ki ceza adalet sisteminde yer alan hususları temelinden etkilemektedir. da önemsiz görünen bazı unsurları da elde edebilir. Ölümlü ve yaralamalı kazlar ise doğrudan res’en soruşturulur. Bu bölümde meydana gelen bir trafik kazasında suç soruşturmasının aşamaları anlatılacaktır.

Trafik kazalarının değerlendirilmesi, kaza faktörlerinin araştırılmasının gerekliliği yargılama bakımından; ceza, hukuk yargılaması (tazminat), idari (hizmet kusuru) yönden ve ayrıca sigorta hukuku bakımından; zorunlu mali sorumluluk sigortası, ihtiyari mali sorumluluk, kasko, zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası, garanti fonu gibi nedenlerden dolayı kusur tespitlerinin yapılması gerekmektedir.

Bu kusurlar.

A-   Sürücü kusurları; asli ve tali kusurlar

B-   Yolcu kusurları

C-   Yaya kusurları

D-   Araç kusurları

E-   Altyapı kusurları

Yapılması gerekenler

–   Kaza yerinin (altyapı) incelenmesi

–   Yaralılara ilkyardım sağlanması

–   Olay yeri güvenliğinin sağlanması

–   Çarpışma noktasının tespit edilmesi

–   Kilit noktanın tespit edilmesi

–   Delillerin tespit edilmesi ve fotoğrafların çekilmesi

–   Alkolmetre ile kan-alkolünün belirlenmesi

–   Olay yerinde DNA analizi için varsa numuneler alınır

–   Yol durumunun tespiti

–   Lastik izlerinin incelenmesi

–   Araç parçacıklarının değerlendirilmesi

Mağdur incelemesi (sürücü-yolcu-yaya)

–   Araç çarpma yeri tespiti(yayalar için)

–   Lastik izleri

–   Araç parçacıkları (elbise üzerinde)

–   DNA numuneleri (Kimlik tespiti için)

–   Sürücü-yolcu trafik güvenliğine uyup uymadığı (emn.kem.izi)

Delillerin değerlendirilmesi

–   Deliller ifadeler ile desteklenmelidir

–   Deliller fotoğraflanmalı, krokide belirtilmelidir

–   Delillere dayalı öngörülen kaza özeti yazılmalıdır

–   Gerek görüldüğü hallerde fizik formülleri ile kaza

–   Raporu sağlamlaştırılmalıdır.

Kaza tesbit tutanağı tanzimi: Kimlik bilgilerinin yazılması. İstatistiki bilgilerin doldurulması. Olayın kısa özetinin yazılması. Olay krokisinin çizilmesi.

Vurup kaçma kazaları (faili bilinmeyen) araştırma: Tanıklar önemli delildir. Tespiti yapılarak bildikleri tutanağa vb. alınmalıadır. Mağdurdan bilgiler alınır(olay yerinde, hastanede). Şüpheli aracın tarifi; plaka, renk, model. Sürücü ve araç içerisinde bulunanların eşkali. Olay yerinde koruma sağlanarak uzman ekibin bulguları incelemesi sağlanır. Cam parçaları, vücut artıkları, boya vb., araçtan dökülebilecek sıvı-çamur vb. Ölüm meydana gelmiş olaylarda adli tabip incelemeleri. Ceset ve yaralı üzerinde araca ait boya, cam, nesne, lastik iz ve parçaları.

Şüpheli sürücü tespiti: Olayın boyutu, olay yeri ve sürücünün olaydan sonra neler yapabileceği düşünülerek neler yapacağı alternatifli olarak karar verilir. Kaçtığı güzergah; gidiş istikameti, anayol, ara yollar. Kaçtığı yer; tamirci, benzinlik, yıkamacı. Hasara göre aradın yakınlarda beklemesi. Park etmiş şüpheli araçların radyatör sıcaklığının kontrol edilmesi önemli bir ipucudur. Bölgedeki tamirci, servisçi, parkların kontrol edilmesi. Aynı yerden tekrar geçmeleri söz konusudur. Belirli bir zaman diliminde kontrolunuzu devam ettirin.

Kazanın yerinin tespiti: Diğer olaylarda olduğu gibi olay yerinin tespiti kroki, tutanak(trafik kaza tespit tutanağı, yaralamalı ve ölümlü olaylarda diğer tutanaklar). Yol üstünde çabuk silinebilen izler, kaybolabilecek diğer kalıntı ve döküntülerin park etmiş araçlar (lastik, fren izi, kauçuk izi, yere dökülen kir, pas, yağ vs.) hemen fotoğrafını almak araştırmada faydalı bir adım olacaktır. Araçların kaza yerinde devrilme, çarpışma vs. sonucu yerinde bulundukları sırada hasar durumunu tespit etmek, o araçların kurtarma çekme sırasında meydana gelebilecek diğer gizli müdahale ile karışmaması için önceden fotoğrafları çekilmelidir.

Kazaya karışan araçların kazadan sonra bulundukları pozisyonu tespit etmek. Araçlardaki hasarın tipi ve derecesi. Yol üzerindeki kalan iz, kalıntı ve döküntülerin yerleri, yönleri, durumları. Kazaya karışan araçların kazadan önce ve kazadan sonra ilerleme ve sürüklenme savrulma izleri. Kazaya karışan araçların şoförlerinin kilit nokta çarpma noktasına doğru görüş imkanları yönleri ve açıları.

1. Suçun Oluşum Aşaması

Trafik suçları başkaca bir sebebi ve iddia söz konusu değilse taksirli suçlardandır. Bu suç maddi hasar, yaralamalı ve öldürme suçu olarak karşımıza çıkar. Taksirle bir insanın yaralanmasına veya ölümüne neden olunması durumunda TCK’nin 85. maddesi çerçevesinde re’sen takip edilen bir suçtur. Bu anlamda taksirle yaralama suçu kamu hukukunun görev alanına girmektedir. CMK’nın 160. ve 161. maddeleri gereğince Cumhuriyet Savcısı tarafından re’sen emrindeki kolluk görevlileri vasıtasıyla soruşturulmaya başlanmalıdır.

Yine sürücülerden herhangi birinin ehliyetinin bulunmaması, alkollü olması ve kazaya karışan araçlardan birinin kamuya ait olması durumunda benzer durumda olmasında kolluk soruşturma yapar.

Suçun meydana geldiği yerin kolluk sorumluluk bölgesine yetkili kolluk (polis, jandarma) soruşturur. Suçun taraflarının soruşturma ile ilgili ayrıcalık ve dokunulmazlıkları yönünden dikkat edilmelidir. Bunlar; yasama, bakanlık, hakim, savcı noter ve avukat, Türk veya yabancı asker dokunulmazlığı, diplomat dokunulmazlığı gibi.

Olayın tarafları tespit edilir. Özellikle şüphelilerin tespiti ve yakalanmaları sağlanır. Olayın tanıkları olayın başında tespit edilmesi önemlidir. Daha sonraki aşamalarda tespiti zorlaşır. Bu aşamada tespit edilerek ifadeleri alınır ve bilgilerine müracaat edinilir.

2. Olay Yeri Aşamaları

Olay yeri; suçun meydana geldiği merkez alan, suçlunun veya mağdurun suç işlendikten sonra takip ettikleri yerler ve suçla ilgisi olabilecek suç eşyası veya delilin bırakıldığı saklandığı, atıldığı veya olabileceği çok geniş alanları kapsar. Trafik kazasının türü ve niteliğine göre farklı yerler olay yeri olarak karşımıza çıkar. Daha çok karayolu üzerinde meydana gelmekle birlikte değişken yerler olabilmektedir.

Resim: Kaza yeri: 1. Kaza merkezi veya kazanın son bulduğu yer. 2. Yakın çevresi; Kazanın başladığı, devam ettiği… etkilerinin sürdüğü. 3. Geniş çevresi; kaza etkileşime bağlı etraf ve kaza yerini koruma altına alına yer.

Trafik kazasının niteliğine göre öğrenilen olay yerine ilgili ekipler hareket ederler. Mıntıka ekibi, trafik ekibi, olay yeri inceleme ekip. Her ekibin kendisi açısından olay yerinde yapması gereken hususlar vardır. Ekipler olay yerine hazırlıklı gitmeleri gerekir. Karşılaşılacak sorunlara müdahale edebilecek durumda olmalıdır.

Trafik kazlarında trafik, karakol polisinin olay yerinde yaptığı tespitler kısmen olay yeri inceleme olmakla birlikte; olay yeri incelemesinden kasıt olay yeri inceleme uzmanlarının yaptıkları tespitlerdir.

Olay yeri incelemesinin zorunlu olduğu; Olay Yeri İnceleme Şube Müdürlüğü Kuruluş Görev Ve Çalışma Yönetmeliğinin 12.maddesinde sayılmıştır. Belirtilen bu yönetmeliğe göre Ölümle sonuçlanan olaylar olay yeri incelemesi gerekmektedir. Ancak yaralamalı, olay yeri terk, sürücünün belirsiz olduğu tüm trafik kazalarının olay yeri inceleme birimlerince incelenmesi gerekmektedir.

Tüm yaralamalı ve ölümlü trafik kazalarında ayrıntılı olarak olay yeri incelemesi yapılması önemlidir. Çünkü ilk başta failleri belli olan birçok trafik kazasının mahkeme aşamasında taraflar ifadelerini değiştirmekte ve suçu başkanını işlediğini ileri sürmektedirler.

Olay yerinin konumuna göre; olay yeri inceleme aşaması iki şekilde ele alınır (İçişleri Bakanlığı 67 nolu genelge); Olayın meydana geldiği yer şahıs mülkiyetine ait bir yer ise; Eğer şahsın rızası varsa, Bilgilendirme ve Rıza Talep Formu[1] düzenlenir, eğer şahsın rızası yoksa hâkim kararı, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise Cumhuriyet Savcısının emri ile olay yeri incelemesi yapılır. Olay yeri kamuya açık olan yerde meydana gelmiş ise herhangi bir karar veya emre gerek olmaksızın polis olay yeri incelemesi yapar. Suçun niteliğine göre savcıya göre bildirir.

Yine tüm ekiplerin olay yerinde Polisin Adli Görevlerinin Yerine Getirmesinde Delillerin Toplanması Muhafazası ve İlgili Yerlere Gönderilmesi Hakkında Yönetmelik ve diğer mevzuatlar gereğince; olay yerinin belirlenmesi-tespiti, olay yerinin koruması, olay yerinin belgelenmesi/tespit ve olay yerinin sistematik incelemesi, delilerin toplanması ve değerlendirilmesi için ilgili yerlere gönderilmesi sağlanır.

3. Olay Yerinin Belirlenmesi/Tespiti Aşaması

Suç soruşturmasının en önemli unsurlarından biri de olay yerinin suç işlendiği andaki orijinal durumunun tespitidir. İşlenen suçlar neticesinde gerek soruşturma gerekse mahkeme aşamalarında olay yerindeki bazı hususların tekrar tetkiki gündeme gelmekte, fail, mağdur, tanık ifadelerinin desteklenmesi ve olayla ilgili daha sonraki safhalarda akla gelebilecek soru işaretlerinin giderilebilmesi amacıyla olay yerinin orijinal haliyle ilgili kayıtların tekrar incelenmesi gerekmektedir.

Olay yeri tespiti işlemini her polis birimi kendi açısından yapmaktadır. Ancak suç yerinin ve bulguların tespiti özellikle olay yeri inceleme ekipleri tarafından yapılır.

Olay yerinin tespiti amacıyla video-kamera, fotoğraf, kroki-plan ve tutanak olmak üzere dört ayrı metot kullanılmaktadır. Bu olay yeri tespit metotlarının her birinin soruşturma açısından büyük önemi vardır ve birbirlerini destekleyici niteliktedirler. Bu açıdan olay yeri tespit metotlarını bir bütün olarak düşünmekte yarar vardır. Özellikle trafik kazalarında bunların hepsinin yapılması gerekir.

Geniş bilgi için ‘’Olay Yerinin Tespiti, 5. Bölüme’’ bakınız.

4. Olayın Delilleri İle İlgili İşlemler Aşaması

Konunun ispatlanması, canlandırılması, ifadelerin doğruluğu ancak delillerle desteklenirse doğruluğu anlaşılır.

Delil: Suçun ispatına yarayan hukuk tarafından yasaklanmayan her türlü iz, eser, emareye denir. Deliller 3’e ayrılır. Beyan delilleri: tanık, sanık, mağdur, müşteki. Belge Delilleri; yazılı, basılı, kayıtlı vb. Belirti; eşyaya, şahsa ait. Belge ve belirti delilerine genel olarak maddi deliller denir. Bu konu üçüncü bölümde geniş olarak anlatılacaktır.

4.1. Trafik Kazalarında Deliller İle İlgili İşlemler

Geniş bilgi için ‘2, 3,4, 5. bölümlere bakınız.

Delillerin İlgili Yere Gönderilmesi: Deliller ilgili yerlere, PTT kanalı ile veya kurye ile gönderilir. PTT kanalı ile gönderilenler “DEĞERLİ KOLİ” muamelesine tabi tutulur. Polis Laboratuarlarına gönderilen kolilerin teslimi ve geri alınması “Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminal Polis Laboratuarları Teknik Hizmet Yönetmeliği” hükümlerine göre yapılır. Adli emanete teslim edilmesi gereken deliller C. Savcılıklarına gönderilen kolilerde ise “Suç Eşyası Yönetmeliği” hükümleri tatbik edilir. Elde dilen delilin özelliğine ve niteliğine göre ilgili yerlere uygun prosedürle gönderilirler. Delillere el koyma ile ilgili işlemler yapılmalıdır (El Koyma Kararı 24 saat içinde hakim onayına sunulmalı). Laboratuara gönderilecek malzemeler usulü uygun olarak (fren izleri ve görüntüler) gönderilmelidir.

5. Olayın Tarafları İle İlgili İşlemler

Olayda tarafların tespiti suçun işleniş şekli, yeri, zamanı, mevcut deliller, tarafların beyanı doğrultusunda doğru olarak yapılmalıdır. Olaydan zarar gören olarak; mağdur, müşteki, maktul bulunur. Bunların özelliğine ve konumuna göre tespit edilirler ve işlem yapılır.

5.1. Olayın Şüphelileri

Olayın şüphelileri araştırmalı, tespit edilmeli ve yakalanmalıdır. Yakalama sonrası yapılması gereken işlemlere uyulması gerekir.

Kaba üst araması (CMK md 90/4, YGİY md 6/2); yakalama anında kişinin kendisine veya başkalarına zarar verecek suç eşyasından arındırılması için kaba üst araması yapılmalı ve bu durum yakalama ve üst aranması tutanağı ile tespit edilmelidir.

Şüpheli/Sanık Hakları Formu düzenlenir. Yakalama, Gözaltına alma ve İfade Alma Yönetmeliği Ek-A’ da belirtilen şekilde

5.2. Cumhuriyet Savcısına Bilgi Verilmesi

Olayda yakalanan kişi ve uygulanan tedbirler hakkında cumhuriyet savcısına bilgi verilir. Savcı ile görüşme tutanağı düzenlenerek cumhuriyet savcısının emirleri yazılı hale getirilmelidir (CMK 161/ 2, Adli Kolluk Yön. Md 6)

5.3. Gözaltı Veya Serbest Bırakma İşlemi

Yakalanan kişiler hakkında uygulanacak güvenlik tedbirleri ve yapılacak işlemler cumhuriyet savcısının talimatları doğrultusunda yapılır. Olayda el konulan olayla ilgili cumhuriyet savcısının emirleri sorulduğunda; şüphelinin yakalanarak gözaltına alınmasını ve olayla ilgili soruşturma tamamlandıktan sonra evrakların mevcutlu gönderilmesi veya serbest bırakıldığı durumlarda Sevk/Salıverme Tutanağı düzenlenmeli ve bir nüshası serbest bırakılan veya sevk edilen kişiye verilmelidir (YGİY md 17’e göre YGİY Ek-C).

Yakalanan kişinin yakınlarına haber verilmesi

Şüpheli veya sanık yakalandığında, gözaltına alındığında veya gözaltı süresi uzatıldığında, Cumhuriyet savcısının emriyle bir yakınına veya belirlediği bir kişiye gecikmeksizin haber verilmeli ve bu tutanakla belirtilmelidir (CMK md 95/1,YGİY md 8).

5.4. Müdafie Haber Verilmesi

Şüpheli veya sanıktan kendisine bir müdafi seçmesi istenir. Şüpheli veya sanık, müdafi seçebilecek durumda olmadığını beyan ederse, istemi halinde bir müdafi görevlendirilir. Kişi soruşturma evresinde en fazla 3 avukatın hukuki yardımından yararlanabilir. Kendisi avukatını seçebilir, seçemeyecek durumda ise istemi halinde Baro’dan avukat çağrılır (CMK md 148/4,150,154 –YGİY md 20,21).

Alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı yapılan soruşturma ve kovuşturmada 5 yıl ve daha fazla olan suçlar. 18 yaşını doldurmamışlarda. Sağır ve dilsiz ve kendisini idare edemeyecek şüphelilerde. Müdafi çağrılması zorunludur. CMK md.148/4’e göre müdafi hazır bulunmaksızın kollukça alınan ifade, hâkim veya mahkeme huzurunda şüpheli tarafından doğrulanmadıkça hükme esas alınmaz (CMK 150/2-3).

Genelde trafik kazası olaylarında ifade alınmasında müdafi çağrılması zorunlu değildir. Zira en alt sınır suçun temel hali için 3 yıl olarak belirlenmiştir. Fakat zorunluluk olmasa da sıklıkla şüphelilere müdafii seçme hakkı tebliğ edilmekte ve Şüphelilere Müdafi çağrılmaktadır. Koklukta alınan ifadelerde bu uygulama CMK m.148 hükmü zorunlu kılmaktadır[2].

5.5. İfade Alınması

Olayın şüphelilerinin olayla ilgili bilgi alınması için Şüpheli İfade Alma Tutanağı düzenlenir. Olayın tanıklarından Bilgi Alma Tutanağı düzenlenir (CMK md 147,148 – YGİY md 23,24 Ek-D).

İfade almada dikkat edilecek hususlar: İfade almadan önce kanunda ve yönetmelikte belirtilen hususlar yerine getirilmelidir. Şüphelilere hakları tutanakta hatırlatılmalıdır. İfade almaya başlamadan önce taraflara sorulacak sorular önceden belirlenmelidir. İfadeler, tanık ve şüpheli sıralamasına uygun olarak alınmalıdır. Olayla ilgili bilgiler alınmakla birlikte ifadeler mümkün olduğunca olayla ilgili araştırmalar bittikten sonra alınmalıdır.

İfadesine başvurulan kişilerin suç işlemeden önceki durumları (tahsil, sosyal statü, şahsın ekonomik durumu, şahsın daha önceden bir suça karışıp karışmadığı) araştırılmış, şüphelinin GBT sorgulaması yapılmış ve ifadeler bu doğrultuda alınmalıdır. İfadelerin kişilerin özgür iradelerine dayandığına dair ifade tutanağında belirtilir

Düzenlenen bu tutanaklarda şahıslara sahip olduğu haklar yazılı olarak belirtilip ve okuyup anladığı anlaşıldıktan sonra imza altına alındığı belirtilmelidir. İfadeler temel soruşturma teknikleri doğrultusunda tam, gerekli ve doğru bilgilerin yer aldığı ve kim, nerede, nasıl, niçin, ne zaman sorularına cevap verebilecek şekilde alınmaktadır.

5.6. Nezarethane İşlemleri

Cumhuriyet savcısı talimatları doğrultusunda şüpheli ifadesi alındıktan sonra gözaltına alma işlemi uygulanır. Olayda Güvenlik Araması Tutanağı, Nezarethaneye koyma, Nezarethane defterine kayıt, Gözaltı takip Formu, Çıkış raporu gibi işlemlerin yapılması gerekir. Güvenlik Araması Tutanağı (YGİY md 10) düzenlenir. Nezarethaneye koyma (YGİY md 11) Nezarethaneye koyma işlemi yapılıp ve deftere kaydı yapılmalı. Gözaltı Takip Formu düzenlenir. Çıkış ve giriş raporu için hastane yazıları ve raporları yazılmalıdır. Ayrıca nezarethane kamera kayıtları tutularak ihtiyaç duyulduğunda kullanılmak için arşivlenir.

6. Suçun Soruşturulması Aşaması

Suç soruşturması; meydana gelen olayla ilgili olarak olayın yeri, zamanı, meydana geliş şekli, eldeki mevcut deliller ve tarafların beyanı ışığında suçun taraflarını doğru belirleme ve 5N 1K olarak özetlenen soruları cevaplayarak, suçun şüphelisinin tespit ve isnadın açıkça belirleme faaliyetidir. Bu işlem, temel soruşturma ilkeleri doğrultusunda yapılmalıdır.

Adli işleme esas olmak üzere, karşılığında ceza tayin edilmiş bir fiil işlediğinden şüphe edilen kişi ya da kişilerin, suçla ilgili derecelerini ortaya koymak amacıyla yetkili adli ve idari makamlarca yapılan her türlü araştırma, inceleme ve delil toplama faaliyetlerinin tümüne suç soruşturması denmektedir. Suç soruşturmasının gayesi, meydana gelen suçla ilgili olarak suçun delillerini ve taraflarını tespit ederek, suç-suçlu ilişkisini ortaya çıkarmaktır. Bu doğrultuda:

Olayın Meydana Geliş Şekli; olay detaylıca doğru olarak tanımlanmalıdır. Özellikle araç ve kişilere ait bilgiler yer alır[3].

Olayın yeri, zamanı, olayın delilleri ve olayın tarafları ve beyanları doğrultusunda isnadı gerçekleştirebilme faaliyeti tespit etmek için soruşturma yapılır. Soruşturmanın adli kolluk görevlileri Cumhuriyet Savcısı ile görüşerek tamamlarlar. İddianameye esas teşkil edecek evraklar, soruşturmanın ilkelerinden tam bilgi, doğru bilgi ve gerekli bilgi ilkelerine uygun olarak hazırlanır. İlgililerin ifadesi alınıp, ilgili deliler elde edilebilenler dosyaya konulduktan sonra C. Başsavcılığına gönderilir.

7. Cumhuriyet Savcılığına Sevk Aşaması

Kolluk suç işleme şüphesinin öğrenilmesinden sonra suçla ilgili olarak elde ettiği bilgileri, delilleri vb. soruşturma dosyası / fezleke düzenler ve ilgili kişiler ile birlikte C.Savcılığına gönderir. Hazırlanan suç soruşturması dosyasını ilgilileri ile birlikte (şüpheli, tanık, mağdur) kişilerin mevcutlu gönderilmesi yanında dosya üzerinden işlem yapılması da söz konusu olmaktadır.

Fezleke; meydana gelen olay, bu olayın yeri ve zamanı, olayın delilleri, olayın tarafları ve bu olayla ilgili kolluk tarafından yapılan işlemlerin açıklandığı bir yazışma türüdür. Bu olayda düzenlenen fezleke, adli ve idari olmak üzere iki tür düzenlenen fezlekelerden ‘adli fezleke’ sınıfına girmektedir (Adli Kolluk Yönetmeliği md. 6, EGM, 2002 Genelgeleri sayı 15).

8. Kolluğun Yapması Gereken İdari İşlemler

Olayla ilgili kolluğun daha sonraki olayı takip etmesi veya başkaca olaylarla irtibatını sağlamak amacı ile yapması gereken idari işlemleri yapar.

Suç defterine kayıt; suç defteri adli işlem yapan her birimde bulunması zorunludur. Bir suç meydana geldiğinde suç defterine kaydedilir. Defter polis merkezlerinde ve şube bürolarında bulunur (Osmangazi Polis Merkez Amirliği – 2009/1453 olarak).

Suç bildirim fişi doldurulması; EGM 2002 Genelgeleri s.33,34’te belirtildiği gibi olayın meydana geldiği Osmangazi Polis Merkezi Amirliği’nin sorumluluk bölgesinde meydana gelen taksirli adam öldürme hakkında Suç Bildirim Fişi düzenlenir.

Yakalanan kişilerle ilgili şüpheli ve sanık hakları formunun düzenlenmesi; Yakalama, Gözaltına alma ve İfade Alma Yönetmeliği Ek-A’ da belirtilen şekilde düzenlenmelidir.

Yakalanan kişilerin GBT sorgulamasını yapılması; Şüphelilerin GBT sorgulaması yapılarak yazılı olarak soruşturma dosyasına eklenmelidir.

Sevk/salıverme tutanağının düzenlenmesi; Şüpheli gözaltına alınıp olayla ilgili işlemler bittikten sonra, C.Başsavcılığına sevk işleminden sonra veya öncesinde bırakılması durumunda Sevk/Salıverme Tutanağı düzenlenir.

Örnek bilgi formlarının doldurulması; Taksirle öldürme suçu şüphelilerle ilgili olarak KİHBİ Daire Başkanlığı yönergesine göre doldurulmalıdır.

Şüphelilerin parmak izi ve fotoğraflarının alınması; Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma suçu, PVSK md. 5’e göre ve Emniyet Teşkilatı Parmak İzi Teknik Hizmetleri Yönetmeliği md. 12’ ye göre şüphelinin fotoğraf ve parmak izinin alınmasını gerektiren bir suç olduğundan dolayı şüphelinin fotoğraf ve parmak izinin alınması gerekmektedir.

Gözaltı takip formlarının düzenlenmesi; Cumhuriyet savcısının talimatları doğrultusunda şüpheli gözaltına alındığında buna bağlı olarak da gözaltı takip formu düzenlenmelidir.

Sanık takip/karar formu düzenlenmesi; kişilerin şüpheli, sanık olarak akarlarının takibi amacı ile Sanık Takip/Karar Formu düzenlenir.

UYAP – POLNET aranan şahıslar projesi; Hakkında işlem yapılan şahıslar sorgulanır, ayrıca arananların kaydı yapılır.

POLNET çalıntı otolar projesi; Çalıntı oto söz konusu olduğunda kayıt yapılması gerekmemektedir.

Nezarethane defterinin doldurulması; Şüpheliler gözaltına alındığında nezarethane defterinin doldurulması gerekmektedir.

Bazı belgelerin ve tarafların nüfus cüzdan suretinin soruşturma evrakına eklenmesi; Sürücülerin alkol raporları, Sürücü belgesinin fotokopisi, kaza yapan araçların ruhsat fotokopisi, zorunlu trafik sigortası poliçesinin fotokopisi, kaza tespit tutanağının bir sureti soruşturma evrakına eklenmelidir. Ölü muayene tutanağı elde edilerek eklenmelidir.

Dizi pusulası düzenlenerek yukarıda anlatılan belgeler yazılır.

9. TRAFİK KAZALARI OLAY YERİ İNCELEMESİ

Çoğu zaman trafik kazalarında olay yerine ilk giden ekip trafik ekibi ya da mahalli kolluktur. Yukarıda bahsedilen delillerin korunması, bozulması ve kaybolmasının önlenmesi olay yerine giden bu ekip, ya da ekiplerin görevidir.

Kaza sonrası araçların yolu trafiğe kapatmış olduğu hallerde trafik akışının tekrar sağlanması için hem kolluk, hem de trafiğe takılan sürücüler acele etmektedirler. Bu sebeple adli trafik kazalarında olay yerinde gerekli yeter derecede inceleme yaparak iz ve delilleri toplamak, diğer adli olaylarda görüldüğünden daha zor olmaktadır. Ancak ne olursa olsun, olay yeri bir kez bozulduğunda telafisi mümkün olmayan zararların doğabileceği göz önüne alınarak, mümkün olduğu kadar seri şekilde hareket edilmeli ve adli görevlilerin işlerine yarabileceği düşünülen delillerin tamamının tespit edilmeden yolun trafiğe açılmaması, mümkünse yan yoldan verilmesi gerekmektedir[4].

Trafik kazasında olay yerinin korunması normal bir adli olayda olduğundan farklıdır. Bir trafik kazası meydana geldikten sonra o yerde kaza olduğunu bilmeden seyir eden diğer sürücülerin hızla olay yerine yaklaştıkları ve ikinci, hatta üçüncü kazalara sebebiyet verdikleri gözlenmektedir.

Fotoğraf: Olay yeri geniş ve merkez yerleri.

1. Trafik Kazasında Olay Yeri Korunması

Trafik kazası olay yeri aşaması: Olayın öğrenilmesi ile birçok ekibin kaza yerine gelmesi söz konusudur. Burada kazanın özelliğine göre yardımcı ekipler olay yerinde görevlendirilir. Trafik kazalarının sonucuna göre (maddi hasarlı, yaralamalı, ölümlü) ve olayın niteliğine göre koruma tedbirleri uygulanır.

Trafik kazalarında olay yeri geniş ve değişken yerler olur. Bu kapsamda; olay yerinin korunması olarak: Çevrenin korunması, kaza yerinin korunması (başlangıç, devam, bitiş). Aracın korunması (dışı ve içi): Bu alanlarda olayla ilgili bulguların elde dilmesi söz konusudur. Ayrıca yaralılar ve maktul olay yerinden ayrılmış ise bunların üzerinde olaya özgü izlerin olması durumunda tespit edilmelidir. Yine olay yerinden ayrılan araçlar bulundukları yerde korunmaları sağlanmalıdır.

Olay yerinin korunması; ilk yardım, kurtarma ve olay soruşturma inceleme aşamasının tamamında yapılmalıdır.

2. Trafik Kazasında Olay Yeri incelenmesi

Trafik kazalarında olay yerinin temel incelenmesini olay yeri inceleme uzmanları tarafından yapılmakla birlikte diğer ekiplerin yaptığı işlemlerden bazıları olay yeri inceleme olarak değerlendirilir.

Bu kapsamda arama, kurtarma, ilk yardım aşamasında yapılan bazı işlemler olay yeri inceleme için önemlidir. Bunların kayda alınması, alınamadı ise daha sonra tespit edilmesi önemlidir.

Trafik kazalarında suç soruşturması ve daha sonraki mahkeme aşamasında delillerin değerlendirilmesi ve ortaya çıkan iddialara cevap bulmak için çok detaylı ve çeşitli olay yeri veya olay incelemesi, analizlerin yapılması gerekir.

Trafik kazalarında olay yeri olarak; çarpışma yeri, çarpışma alanı ve otomobilin kasası ve yol izleri bir bütün halinde ele alınmalıdır. Trafik kazaları nedenine göre; sabit cisme çarpma, yayaya çarpma, hayvana çarpma, devrilme araçtan düşme, çarpışma, duran araca çarpma. Bunlar; tek aracın karıştığı, birden fazla aracın karıştığı gibi değişmekle birlikte genel olarak incelenmesi gerekenler:

·       Kaza mahallinin incelenmesi (başlangıç, kaza anı ve devamı),

·       Araç dışı incelenmesi

·       Araç içi incelenmesi

·       Ayrıca yol, araç teknik incelemeleri ve tescil işlemleri tetkiki,

3. Trafik Kazası Olayında Görevliler

Kazaların özelliğine göre değişmekle birlikte özellikle ölümlü ve yaralamalı trafik kazasında;

Kolluk: Trafik kazası olayını soruşturmada görev alır. Burada polis olarak görev alan ekipler:

·       İlk ekip: olaya ilk müdahale eden polis,

·       Trafik polisi; Kazanın durumunu tespit etmek, kazaya maruz kalanları tespit etmek, olay yeri krokisinin çizilmesi, ifadelerinin dinlenmesi, olay yerinde iz ve delillerin tespiti, fotoğraflanması, verilerin toplanması ve kazanın nasıl olduğuna dair tahmini kaza raporunun yazılması.

·       Soruşturma Polisi (Polis Merkezi, Şube); Savcı adına soruşturmayı yürütmek, diğer birimlerin yaptığı çalışmaları toplamak, dosyayı savcılığa sunmak

·       Olay yeri inceleme polisi; yaralamalı, ölümlü kazalarda olay yeri incelemesi yapmak

·       Kriminal incelemeler; Olay yerinden vb. elde edilen bulguları inceleme, karşılaştırma

·       Trafik tescil işlemleri; Araç ve sürücüyü tanımlamak.

Kurtarma, müdahale: olay yerinde araç, insan (maktul, canlı) kurtarmaya yönelik çalışmalar. İtfaiye, sivil savunma vb. bunların yaptığı çalışmaların raporları, tespitleri elde edilir.

İlk yardım, acil yardım: olay yerinde ve sağlık kuruluşunda yaralı ve maktullere yapılan işlemler tespit edilir. İlk yardım ekibi olay yerine ilk gelenler ise olay yeri sahnesini ilk bilenlerdir. Olay yeri sahnesi hakkında bilgi alınır. İnsanların cansız/canlı durumu, olay yerinden taşınmadan önceki bulundukları konumları öğrenilir.

Ölümlü olaylarda otopsi ve muayene: ölümlü olaylarda hekim olay yerinde inceleme yapar. Hekimin ölümlü olaylarda olay yerinde veya sağlık kuruluşunda muayene raporu ve otopsi raporları elde edilir[5].

Trafikle ilgili bilirkişisi; Trafik kazaları sonrası mahkeme (idari, ceza, hukuk) aşamasında olayla ilgili yeni incelemeler ve tespitler söz konusu olduğu durumda mahkeme ve ya taraflar delil elde etme cihetine giderler. Bazı bulguların analiz edilmesi için bilirkişi görevlendirilir.

Trafik kazaları olaylarında çok farklı yönlerden bilirkişi görevlendirilmesi ve inceleme yaptırılması söz konusudur.

·       Kazaya karıştığı iddia edilen araçların ve şahısların tespiti,

·       Kazaya karışan araçların teknik özelliği,

·       Kazaya yapan sürücünün ehliyetliliği yönünden,

·       Araç ve sürücülerin standart belgelere sahip olup/olmadıkları yönünden,

·       Kazaya sebep olan etmenlerin belirlenmesi yönü ile (yol, araç, sürücü, yaya),

·       Kaza kusur dağılımını belirlemesi.

Trafik bilirkişisi olarak görev yapacaklar kazanın türüne göre, istenen incelemenin özelliğine göre farklı uzmanlık alanlarında bilirkişi görevlendirilmesi mümkündür. Alanı belli uzmanlıklarda bir kişi görevlendirilirken, genel kapsamda rapor alınması durumunda heyet bilirkişi veya kurullar görevlendirilir. Genellikle görevlendirilen bilirkişiler; trafik polisi, olay yeri inceleme uzmanları, kriminal uzmanları ve adli bilim uzmanları (otomobil, elektrik, yol, makine, bilgisayar).

10. TARAFLARIN: MAKTÜL, SÜRÜCÜ, ARAÇ TESPİTİNİN ARAŞTIRILMASI

Trafik kazası sonrası yapılması gereken işlemlerden delil toplama önemlidir. Çünkü ilerleyen aşamada olayla ilgili adli, idari ve mali anlaşmazlıklar ortaya çıkacak ve bunlar ancak delillerle ispatlanacaktır.

Özellikle mahkeme safhasında savcı, hakim ve diğer teknik incelemeler bu aşamada yapılan işlemler üzerinden yapılacaktır. Ayrıca mevcut ise olay yeri, araç ve diğer unsurların incelenmesi, keşif vb. yapılacaktır.

Trafik kazası sonrasında olay yerinde meydana gelen maddi deliller, diğer adli olaylar ile kıyaslandığında çok daha bol miktarda bulunmaktadır. Birinci bölümde anlatılan Trafik Kazası Olayı Soruşturmasının eksiksiz yapılması suç analizinin doğru yapılmasını, idari, hukuk ve ceza mahkemesinde davaların adil ve zamanında sonuca bağlanmasını sağlayacaktır. Trafik kazlarında Tarafların: Maktul, Sürücü, Araç Tespitinin Araştırılması kapsamda aşağıdaki işlemlerin yapılması gerekmektedir.

·       İfadeler

·       Kaza Tespit Tutanağı

·       Olay Yeri Krokisi / fotoğrafları

·       Olay yeri bulguları/delileri

·       Kriminal incelemeler

·       Kamera / takometre, GPS tespitleri

·       Adli tıp incelemeleri

·       Mühendislik incelemeleri

·       Yol incelemeleri

·       Hava durumu

·       Zaman

1. Olay Yerinde Bulunabilecek Maddi Delil Çeşitleri

Trafik kazası olay yerlerinde çok değişik ve değişken delillerin bulunması söz konusudur. Delillerin bulunuş özellikleri koruma tedbirleri almada önemlidir. Ortamın özelliği buna etkisi fazladır(hava şartları vb.). Nelerin delil olabileceğini ve özelliklenin bilmemiz nasıl bir koruma tedbiri uygulamamız için önemlidir.

Özelliklerine göre delilleri; biyolojik deliller, kimyasal deliller, fiziksel deliller, parça deliller, iz delilleri, görüntü delilleri, dijital-bilişim delilleri ve belge delilleri olarak sınıflandırılması mümkündür.

Bazı bulgular/deliler tüm maddi delil çeşitleri ile ilgili inceleme yapılması mümkündür. Elde edilen araca ait aynanın fiziksel, parça, kimyasal yönlerden incelenir.

2. Trafik Kazlarına Özgü Araştırmalar

2.1. Kazaya karışan şahısların üzerindeki incelemeler

Dış beden incelemeleri: kazaya özgü elbise üzerinde araca özgü nesnelerin bulunması, yine elbiseleri kopan Parçalarının araç üzerinde ve yol güzergâhında bulunması. Araca özgü boya lekeleri, cam kırıkları… giysi üzerinde araca ait izler (kan izleri gibi),

Vücut incelemeleri: kemik kırıkları, sürtünme, çürükler, ekimozlar. Bu bulgular; mağdur yaya ise aracın yönünü, çarpma noktasını, şahsın araç içerisindeki konumunu (sürücü-yolcu), emniyet kemeri takıp takmadığını, çarpışma şiddetini, yayanın çarpışma anındaki durumunu öğrenebiliriz.

2.2. Araç incelemeleri

–    Kazaya sebep olan araç parçalarının incelenmesi

–    Araç üzerinde lastiklerin incelenmesi

–    Lastiğin patlama anının tespiti

–    DNA analiz numunelerinin araştırılması(Kan) (Kıl)

–    Kazaya karışan farklı araçların mukayesesi

–    Boya örneklerinin araştırılması

–    Frenlerin boşalma ihtimali ve ABS özelliğinin incelenmesi

–    Parmak izi incelemesi (sürücü tespiti amacıyla)

–    Lif-kumaş parçacıkları olup olmadığı

–    Hız göstergesinin kaçta durduğu (analog tipte)

–    Takograf bulunan araçlarda takografın en son hangi hızı gösterdiği

–    Vitesin kaçta bulunduğu

–    Diğer iz ve delillerin araştırılması(emn.kem., hav.yas., araçtan kopan diğer parçalar vb.)

Araç üzeri incelemelerde, lastik patlamaları, boya izleri, teknik aksam arızaları, mağdurlara ait dokular (kan, kıl, doku parçacığı gibi). Çarpma izlerinden nerelere çarptığı ve olay yeri bağlantıları…

Araç içi incelemelernde, sürücü ve yolculara özgü bulgular elde edilir. Aracın hızı, tokometre gibi incelemeler.

Araç teknik aksan incelemeler: aracın teknik özelliği ile kaza arasındaki bağlantı ve kazanın araç teknik durumundan neden olunduğu tespitleri (kullandığı lastik, muayene zamanı, yakıt, firen…). Bu incelemeler konusunda uzmanlar tarafından yapıldığında aracın istikametini, hızını, teknik eksiklik bulunup bulunmadığını, çarpışma şiddetini, çarpışma öncesi aracın hareketini öğrenmek mümkündür.

2.3. Olay Yeri İncelemeleri

Geniş bir alan olay yeri olarak kabul edilmesi gerekir. Bu alan sistemli bir şekilde incelenmelidir. Özellikle trafik kazalarında vurma, çarpmaya bağlı olarak başlangıç, çarpma ve bitiş noktasına göre olay yeri geniş bir alana yayılmıştır.

Fren izlerini, araçların ilk ve son konumlarını, kaza kilit noktasını, çarpıp kaçma vakaları için araçtan kopan parçaları, mağdurların tespiti için DNA analiz numunelerinin toplanması[6] (kan, kıl, doku parçacığı gibi), hava ve yol durumunu, yatay-dikey işaretlerin yasalara uygun olup olmadığını, araçların istikametini, yol durumunun aracın hızına etkisini, hangi tip ve modelde araçların kazaya karıştığını bu izlerden yola çıkarak tespit edilmesi mümkündür.

3. Trafik Kazası Sonrası Olay Yeri İncelemesinde İzlenmesi Gereken Adımlar

1.    Kaza yerinde ilk önce olay yeri ve yol güvenliği sağlanmalıdır. Kaza yerine gidildiğinde olay yerinin etrafında başka kazaya meydan vermemek için gerekli güvenlik önlemlerinin alınması gerekir. Sonra yapılaması gerekenler yapıldıktan sonra (ilk yardım, kurtarma) olayın soruşturulması, araştırılması ve kapsamda olay yerinin incelenmesi aşamasına geçilir.

2.    Kazaya, olaya karışan araç, insan ve diğer unsurların tespit edilmesi.

3.    Alkol Ölçümünün Yapılması: sürücülerin alkol alma durumlarıyla ilgili yasal düzenleme yapılmıştır. Kazaya karışan araçlardaki sürücülerin alkol durumlarının vakit kaybetmeksizin tespit edilmesi önemlidir. Zira kan alkol oranı zamanla ters orantılı olarak düşme gösterir. Şayet sürücülerden bir yada daha fazlası hayatlarını kaybetmişse kan alkol durumlarının tespiti için ölülerden kan örnekleri alınır (KTK m. 48).

Resim: Trafik kazasında bulguların yerleri.

4.    İz ve Delillerin Korunması: Olay yerinde iz ve delillerin bozulmaması için olayla ilgisi olmayan kişiler olay yerinden uzaklaştırılmalıdır. Bu oldukça zor bir işlemdir zira birçok insan gerek yaralılara yardım etmek gerekse meraklarını gidermek için kazayı yakından incelemeye çalışacaklardır.

5.    Olay Yeri Sahnesinin Alınması: olayın ve olaya karışan araç vb. durum tespiti yapılmalı. Olay yerinin fotoğraflarının çekilmesi oldukça önemli bir işlemdir. Çünkü o anki olay yerinin bir daha aynı şekilde bulunabilmesi mümkün değildir. İleride yapılacak davaların her aşamasında olay yerinin ilk haline ihtiyaç duyulacaktır. Kaza tespit tutanağında belirtilen yol ve hava durumlarının fotoğraflarla desteklenmesi gereklidir. Bir fotoğraf bin sözcüğe bedeldir.

6.    Kazada Aracın İzlediği Yol: Araçların çarpışma noktaları, ilk çarpışma açıları, ilk çarpışma ve durma mesafeleri ile çarpışma açılarına göre fiziki incelemeler yapılır ve araçların çarpışma öncesi hızları tespit edilebilir. Bu yüzden bu fotoğrafların çekilmesi olayda kusur oranlarının belirlenmesinde azami derecede önemlidir. Hava durumu, yol durumunun mahkeme aşamasında bilinmesi gerekir.

7.    Araçların Teknik Aksamının Fotoğraflandırılması: Mahkeme aşamasında kazaya karısan sürücülerden bazıları kazanın teknik arızadan meydana geldiğini iddia edebilirler. Kazaya sebebiyet verebilecek teknik parçaların fotoğraflarının çekilmesi ileride doğabilecek uzlaşmazlıklarda önemli rol oynar (patlamış lastik, fren hidroliği. vs.)

8.    Lif-Kumaş Parçacıkları: Kumaşlar doğal (bitkisel-hayvansal) ve yapay (yan yapay-tam yapay) kökenli olmasına göre gruplara ayrılırlar. Örneklerin aynı kumaşın parçası olup olmadıklarının anlaşılması mümkündür.

9.    Araçlardan Kopan Cam Parçacıklarının Değerlendirilmesi: olay yerinde araçlardan kopan bol miktarda cam parçacıkları far, sinyal farı, ön ve yan camlar bulunabilir. Mukayese araç olduğu takdirde olay yerinden kopan cam parçacıkları ve şüpheli araçlardan alınan cam parçacıkları fiziksel, kimyasal, kırılma noktaları yönünden değerlendirilir.

10.  Araçlardan Kopan Boya Parçacıklarının Değerlendirilmesi: Kazaya karışan araçlardan kopan parçalar kazaya karışan araçların renkleri hakkında bir bilgi verir. Ancak bu boyalardan yola çıkılarak şüpheli aracın marka ve modelinin tespiti mümkün değildir. Ancak şüpheli araç bulunduğu takdirde bu araçtan alınacak boya örnekleri ile olay yerinden alınan boya örnekleri çeşitli yöntemlerle (infrafes spektrom gibi) mukayese edilip aynı yapıda olup olmadıkları anlaşılabilir.

11. Diğer İz Ve Delillerin Araştırılması: Kaza sonrası araçlardan kopan büyük parçalar zapt edilerek şüpheli araçlarla mukayesesi yapılabilir. Araç içerisinde sürücü malinde kopan parçacıklar incelenerek bu parçacıklardan kopan parçalar kazaya karışan kişilerin elbiselerinde bulunabilir. Böylece sürücünün kimliği hakkında bilgi sahibi olmamız mümkündür. Böyle durumlarda ele geçen araç parçaları araçtan mukayese örneği alınarak laboratuara gönderilebilir.

12.  Toprak: Genelde asfalt üzerinde toprak olmadığı düşünüldüğünden faili meçhul trafik kazaları sonrasında araçların lastikleri yada kaput alt kısımlarında toprak analizi yapılmaz. Hâlbuki birçok araçta yol kenarlarından gelen toprağın aracın muhtelif yerlerinde bulunabildiği gözlenmiştir. Şüpheli araçlar üzerinden alınacak toprak örnekleri ile olay yeri toprak örneklerinin mukayese yapılmalıdır.

13. Parmak İzi İncelemesi: Çarpıp kaçma tipi trafik kazalarında çoğu zaman sürücüler kısa bir süre içerisinde polise teslim olmaktadırlar. Bu zaman diliminde aracı kullanan sahte kişilerin bulunması teslimi sağlanır. Bunun sebebi sürücü belgesinin bulunmaması yada olay esnasında alkollü olmalarıdır. Böyle durumlarda çoğu zaman kazayı kendisinin işlediğini iddia eden sürücü olaya karışan gerçek sürücü değildir. Kimi zamanda kaza sonrası araç içerisinde bulunan herkesin çarpışmanın etkisiyle araç dışına fırladıkları görülmektedir. Bu açılardan kazaya karısan araçlarda sürücü mahallinde parmak izi incelemesi yapılması ile araç içerinde bulunan kişiler ve sürücünün tespitinin sağlanması mümkündür.

14. Lastik / fren izleri araçlarda durma mesafeleri aracın hızına ve sürücünün tepki mesafesine göre değişiklik gösterir. Sürücü frene bastığı andan itibaren durmaya başlayan otomobil bir süre daha sahip kinetik enerjiyle ilerlemeye devam eder ve daha sonra durur. Şayet sürücü frenlere kazıklama sistemiyle bastıysa araçta ABS fren sistemi yoksa yolda lastik izleri kalır. Bu lastik izlerinden yola çıkarak aracın yaklaşık olarak kaç km/s hızla gittiği tespit edilebilir. Ancak lastiklerin şişkinliğine, fren balatalarının gücüne, aracın ağırlığına bağlı olarak az da olsa durma mesafelerinde bir değişkenlik söz konusudur. Faili meçhul trafik kazalarında lastik izlerinden yola çıkarılarak mukayeseli şüpheli otoların bulunması olasıdır.

15. Kaza Yerindeki Trafik İşaretlerinin Ve Yol Durumunun Tespiti: Öncelikle ilk çarpışma yerinin tespit edilmesi, fiziki incelemeler için yol genişliklerinin, fren izlerinin, araçların çarpışma noktasına olan uzaklıklarının bilinmesi gerekmektedir. Yine kaza yerinde çarpışmadan zarar görmüş ve o esnada yerde atıl vaziyette duran trafik işaretleri olabilir. Bunlarında araştırılarak tutanağa geçmesi kusur oranlarının belirlenmesinde önemlidir. Kazanının meydana geldiği kaplama üzerinde yol işaret çizgilerinin olması, yol çukurlarının varlığı kontrol edilmelidir.

16. İfadelerin Alınması: Sürücülerin, yolcuların ve son olarak tanıkların dinlenmesi, ifadelerine başvurulması gerekmektedir. Zira tanıklar olayın aydınlatılmasında son derece tarafsız ve doğru bilgiler vereceklerdir. Olaydan hemen sonra ifade vermeyen tanıkların isim ve adreslerinin tespit edilerek tutanaklara geçirilmesi ve bu sayede mahkeme aşamasında ifade vermelerinin sağlanması gereklidir.

17. Olay yeri krokisi: krokide kazanın nasıl meydana geldiğinin tasvir edilmesi suçun aydınlatılmasında önemlidir. Bu bilgileri de içeren trafik kazası tespit tutanağı tanzim edildikten sonra mahalli zabıtaya verilerek hazırlık tahkikatı evrakına eklenmesi sağlanır.

18. Kaza tespit tutanağı: kaza ile ilgili olarak çalışma yapan her birim kendisi açısından kaza raporu /tutanağı tanzim eder. Kurtarma, soruşturma polisi, trafik polis, olay yeri inceleme polisi, karayolları, sigorta şirketleri, belediye vb. Kaza yerinin mevcut durumu ve tespit edilen durumlar, kazanın nasıl meydana geldiği net ifadelerle anlatılır. Anlaşılması zor tabirler kullanılmaz. Olay yerinde bulunan iz ve deliller ile desteklenmesi gereken kazalarda şayet ifadeler çelişkili ise kaza kusur oranlan belirlenmez ve taraflar mahkemeye sevk edilirler.

19. Yol, araç durumunun ve sürüş tekniğinin incelenmesi: Trafik kazasının nasıl meydana geldiğinin açıklanmasında bilinmesi gerek fizik kuralları vardır, (kinetik enerji, momentumun korunumu, merkez kaç kuvveti gibi). Bunlar bütün halinde değerlendirilmelidir. Olay yerinde keşif ve ölçümler yapılarak tespit edilmelidir.

20. Ortamın kazaya katkısının incelenmesi: çok zaman trafiğe ayrılmış alanlar değişik maçlar için kullanılmakta ve bunun sonucu olarak kazlar meydana gelmektedir. Hayvan yolu vb.

Fotoğraf 1: İnceleme konusu plakası parçalarının birleştirilmiş hali. Fotoğraf 2: Tofaş marka araçlara ait orijinal tanıtım plakası.

KAYNAKLAR

Bedrettin Murat (2008), Temel Trafik ve Çevre Bilgisi; Adalet Yay. Ankara

Bedrettin Murat (2008), Trafik Yönetimi ve Denetimi; Adalet Yay. Ankara

Kaygısız – Sever, (2009), Polisiye Gerçekler, Adalet Yay., Ankara,

Mustafa Kaygısız (2008), Suç Yeri ve Delil Güvenliği, Adalet Yay. Ankara

Mustafa Kaygısız (2005), Trafik Kazalarında Olay Yeri Araştırma, İnceleme Ve Tanımlama; Polis Akademisi Ders Notu (Adli bilimler topluluğu)

Bu alanlarda bilirkişi, kriminal inceleme, uzman görüşü hizmeti verilmektedir.

Bilirkisiraporlari.com da yayınlamakta olan her makale kurucu bilirkişilerimiz tarafından yazılmış olup yayınlanmış eserlerden oluşmaktır. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası kapsamında korunmaktadır. İzinsiz kopyalanması yasaktır.

Trafik Kazaları ile ilgili Teknik Destek Almak İçin Tıklayınız.