Covid-19 Sonucunda Yargıda Sürelere Etkisi

Covid-19 Virüs Salgını Kapsamında Adli ve İdari Yargıdaki Süreler Durduruldu

Tüm dünya genelinde hızla yayılmakta olan covid-19 virüs salgın nedeniyle herhangi bir hak kaybının yaşanmaması için 25/03/2020 tarihinde kabul edilen 7226 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması  Dair Kanunla;

Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dâhil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler İdari Yargılama Usulü Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler 13/3/2020 (bu tarih dâhil) itibariyle

İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler; nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler 22/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden itibaren 30/04/2020 tarihine kadar; kanunun resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdiği tarihten itibaren geriye dönük olarak durdurulmuştur.

Covid-19 virüs salgınının hızla yayılarak devam etmesi üzerine 30/04/2020 tarihli 2480 sayılı Yargı Alanındaki Hak Kayıplarının Önlenmesi Amacıyla Getirilen Durma Süresinin Uzatılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı doğrultusunda durma süreleri;

7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca düzenlenen bu durma süreleri, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda öngörülen zorunlu idari başvuru yoluna ilişkin süreler hariç, salgın hastalığın yayılma tehlikesinin daha önce ortadan kalkması halinde yeniden değerlendirilmek üzere, 1 Mayıs 2020 (bu tarih dâhil) tarihinden 15 Haziran 2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar uzatılmıştır.

Duran Sürelerin Yeniden İşlemeye Başlaması

25/03/2020 tarihinde kabul edilen 7226 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına  Dair Kanunda: Durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine on beş gün ve daha az kalmış olan süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılır.” şeklinde karar verilmiştir. Buna göre ilgili işlem için uygulanan hak düşürücü ya da zamanaşımı süresinin durma kararının uygulanacağı tarihe kadar dolmasına 15 günden az kalan süreler durma süresinin sona erdiği 15/06/2020 tarihinden sonra 15 gün sayılarak hesaplanacaktır. 15. günün yani sürenin son gününün resmi tatil gününe rastlaması hâlinde, süre tatili takip eden ilk iş günü çalışma saati sonunda bitecektir. Sürenin durma süresinin başladığı tarih itibariyle bitimine 15 günden fazla var ise; durma süresinin başladığı tarihe kadar geçen süre bu tarih itibariyle duracak ve 15/06/2020 tarihinden sonra kaldığı yerden devam edecektir.

Örneğin 13/03/2020 tarihi itibariyle ilgili işlemin süresinin bitimine 8 gün kaldığını kabul edersek bu işlem için son gün 30/06/2020 tarihinin mesai bitimidir.

İşlem için kabul edilen hak düşürücü/zamanaşımı süresinin 30 gün olduğu ve 13/03/2020 tarihi itibari ile sürenin bitimine 23 gün kaldığı kabul edilirse bu işlem için süre bitim tarihi; 15/06/2020 tarihinden itibaren 23 gün eklenmek üzere 08/07/2020 tarihi olacaktır.

Burada şunu da belirtmek gerekir ki; durdurma tarihi itibariyle bitimine 15 günden az kalan sürelerin; ilgili kanun ve mevzuat hükümleri uyarınca belirlenen 15 günden daha az hak düşürücü/zamanaşımı süresine sahip olan işlemler yönünden 15/06/2020 tarihinden itibaren yine 15 gün işletilecek midir? Yoksa 15/06/2020 tarihinden itibaren işlem için kanunda öngörülen süreyle sınırlı olarak mı uzayacaktır?

Bu konu hakkında uygulamada bir takım tartışmalar yaşansa da kanaatimizce ilgili kanunların çıkarılış amacı ve kanun koyucunun iradesi yorumlandığında bu süreler yönünden de pratikte durdurma tarihi itibariyle bitimine 15 günden az kalmış olması nedeni ile durma sürelerinin bittiği tarih 15/06/2020 tarihinden itibaren 15 gün sonra sürenin biteceğinin kabulü gerekmektedir.

Örneğin icra takibi kapsamında ödeme emrine itiraz süresi 7 gündür.22/03/2020(durma tarihi) tarihinde tebliğ edilen ödeme emrine itiraz için son gün 30/15/2020 olacaktır.

Hangi Süreler İşlemeye Devam Edecek(7226 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına  Dair Kanun Kapsamı Dışında Bırakılan Süreler)

-Nafaka alacaklarına ilişkin icra  takipleri

-Suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi için kanunlarda düzenlenen zamanaşımı süreleri

-İcra ve iflas daireleri tarafından mal veya haklara ilişkin olarak ilan edilmiş olan satış gününün durma süresi içinde kalması halinde, bu mal veya haklar için durma süresinden sonra yeni bir talep aranmaksızın icra ve iflas dairelerince satış günü verilir. Bu durumda satış ilanı sadece elektronik ortamda yapılır ve ilan için ücret alınmaz.

-Konkordato mühletinin alacaklı ve borçlu bakımından sonuçları, durma süresince devam eder.

-Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlayan işlemlere ilişkin süreler

– İcra ve iflas hizmetlerinin aksamaması için gerekli olan diğer tedbirlere ilişkin süreler kapsam dışı bırakılmıştır. Bunlara ilişkin süreler kesinti olmadan işlemeye devam edecektir.

Durma süreleri içerisinde rızaen yapılan ödemeler kabul edilir. Ödeme yapan taraf sürelerin durdurulduğunu ileri sürerek, İrade sakatlığı halleri saklı olmak üzere, yapmış olduğu ödemenin geri iadesini talep edemez.

Durma süresi içerisinde taraflar birbirlerinin lehine olan işlemleri(haciz kaldırma, dosya kapatma, satıştan vazgeçme vb.) yapabileceklerdir.

Covid-19 Kapsamında Sürelerin Durdurulmasının Taşınmaz Tahliyesine Etkisi

7226 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması  Dair Kanun Geçici 2.Maddesi: “1/3/2020 tarihinden 30/6/2020 tarihine kadar işleyecek iş yeri kira bedelinin ödenmemesi kira sözleşmesinin feshi ve tahliye sebebi oluşturmaz.” denilerek belirtilen tarihler arasında kira borçlarının ödenmemesi nedeniyle 15/06/2020 tarihinden sonra dahi tahliye talepli icra takibi başlatılamayacak, noter marifetiyle ihtarname gönderilemeyecek ve yine tahliye talepli olarak dava açılamayacaktır.