Olay Yeri ve Delil İncelemeleri

Olay Yeri ve Delillerin Kriminal İncelemeleri

Diğer Alanlarda Verdiğimiz Hizmetler İçin

Yazı, İmza İnceleme ve Evrakta Sahtecilik İnceleme

Suç soruşturmasının en önemli aşamalarından birini delil toplama ve bu amaçla yapılan olay yeri inceleme faaliyetleri oluşturmaktadır.

Polisin,suç soruşturmasıyla ilgili olarak suç işlenen yerlerde, sebep ve sonuç ilişkisini ortaya koyacak delillerin aranması, bulunması ve el konulması veya korunma altına alınması için geliştirilmiş bilimsel ve teknik araştırma işlemine olay yeri inceleme denilmektedir(AÖAY.md.9).

Olay yeri inceleme ve kriminal inceleme alanında teknik destek almak için tıklayınız.

Yasal dayanak

Olay yeri inceleme işlemi ile ilgili olarak kolluğun görev ve sorumluluklarını düzenleyen mevzuata;

Anayasa; Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar, kimse suçlu sayılamaz. Hiç kimse kendisini ve kanunda gösterilen yakınlarını suçlayan bir beyanda bulunmaya veya bu yolda delil göstermeye zorlanamaz. Kanuna aykırı elde edilmiş bulgular, delil olarak kabul edilemez(AY m.38) vb. hükümler yer almaktadır.

Cumhuriyet savcıları ihbar veya başka bir surette bir suçun işlendiği ile ilgili bir haber aldıklarında işin gerçeğini araştırmak, adil bir yargılama yapılabilmesi için, emrindeki adli kolluk görevlileri marifetiyle, şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri toplayarak muhafaza altına almak ve şüphelinin haklarını korumakla yükümlüdürler(CMK.m.160).

Adli kolluk görevlileri, el koydukları olayları ve yakalanan kişiler ile uygulanan tedbirleri emrinde çalıştıkları Cumhuriyet Savcısına derhal bildirmek ve Cumhuriyet Savcısının adliyeye ilişkin bütün emirlerini gecikmeksizin yerine getirmekle yükümlüdürler(CMK.m.161).

Adli kolluk görevlileri, maddi gerçeğin araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi için, Cumhuriyet savcılarının emirleri doğrultusunda şüphelinin leyhine ve aleyhine olan tüm delilleri, kanunda ön görülen koşullara uyarak toplamak, muhafaza altına almak ve bunları bir fezleke ile Cumhuriyet Savcısına sunmakla yükümlüdürler.

Olay yerinde görevine ait işlere başlayan adli kolluk görevlisi, bunların yapılmasına engel olan veya yetkisi içinde aldığı tedbirlere aykırı davranan kişileri, işlemler sonuçlanıncaya kadar ve gerektiğinde zor kullanarak bundan men eder(CMK.m.168).

Polisin kanun ve usul dairesinde verdiği emre iteatsizlik ve ittihaz eylediği tedbirlere riayetsizlik edenler, görev yaparken polise mukavemette bulunanlar veya görevinden alıkoymak maksadıyla polise zorla karşı koyan, yakalanmadıkları takdirde hareketlerine devam edeceği umulan kişiler yakalanarak,haklarında düzenlenecek evrakla birlikte adliyeye gönderilirler(PVSK.m.17).

Olay yerinde görevine ait işlere başlayan adli kolluk görevlisi, bunların yapılmasına engel olan veya yetkisi içinde aldığı tedbirlere aykırı davranan kişileri, önce sözlü olarak ikaz eder, uyulmaması halinde zor kullanarak olay yerinden uzaklaştırır, ilgilinin ısrarı halinde yakalama işlemi uygulanır.

Gerçeğin ortaya çıkmasını engellemek amacıyla, bir suçun delilini yok eden, silen, gizleyen, değiştiren veya bozan kişi, altı aydan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Bu suçun kamu görevlisi tarafından göreviyle bağlantılı olarak işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır(TCK.m. 281).

1. Suç Analizi

Olayla ilgili, suç ve suçlunun tüm yönleri ile araştırılıp aydınlatma ve delillendirme işleminde yapılan bütün faaliyetlere suç analizi

Suçun ne olduğunun belirlenmesi ile birlikte, suça şüpheli bulunması ve bunu delillendirme-aydınlatma-ispatlama-sorgulamada uyuşmanın oturması gerekir. Suç analizinde soruşturmacının teorileri, kriminal uzmanın bunları delille eşleştirmesi sonucu ispatlanmış olur.

2. Ceza Adalet Sistemi

Suç teşkil eden kanun ihlallerini aydınlatmak. Suçların faillerini saptamak. Delil olabilecek iz, eser ve emareleri toplayarak takip makamlarına sunmak, kendilerine sunulan bilgilere ve ayrıca kendisinin toplayacağı diğer delillere göre yargıya sanıkları sevk etmek, hukuk kurallarına göre çözüme ulaştırmak, hükmü kesinleştirmek, kesinleşen hükümlerin içerdiği yaptırımları yerine getirmekle her aşamada müdafaaya yer veren resmi örgütlenmemelerin meydana getirdiği sisteme ceza adalet sistemi denir .

Yukarıda belirtilen süreç içerisinde ayrı aşamalarda farklı otorite(makam) ortaya çıkmakta. Bunlar ;
1. Kolluk, polis,
2. Savcılık,
3. Yargılama(Hakim), hüküm; (mahkeme, duruşma)
4. Verilen karar ve denetimi; itiraz temyiz yolları (Yargıtay).
5. İnfaz işlemi;
6. Savunma; (müdafiden yararlanma, avukat).
Ceza Adalet Sistemi her devlette uygulanır ve işlenen suçun faillerinin, deliller ile tespit edilerek, kanunlarda öngörülen cezanın faillere çektirilmesi aşamalarını kapsar.
Bu aşamalarda kısaca; polis, savcı, hakim, savunma, hüküm, ceza, infaz işlemleri olayın taraflarına(sanık, mağdur) uygulanır ve yaptırımlıdır.
3. Suç Araştırma ve Soruşturmada Polis
Kolluk, polis; olayın araştırma ve soruşturma işlemlerini yapmak, olayla ilgili fail, mağdur ve delilleri tespit etmek.

Polis bu aşamaların en başında görev alır ve yapacağı işlemler bu sistemi temelinden etkiler. Yeterli delillerin toplanması savcının davayı açmasına, delillerin kuvvetine ve olayın vahametine, niteliğine göre hakimin hükmüne etkisi olur. Delil yetersizliğinden, suçlayıcı delil bulunamadığından vb gibi sebeplerden sanıklar hakkında takipsizlik, beraat verilmesi bu işlemlerin kuvvetli delil sunmasına bağlıdır.

Suç aydınlatmak için Polisten beklenen hizmetleri mevzuatlarda baktığımızda, PVSK., ETK., CMK. Ve yukarıda değinildiği gibi Anayasa’da kısa ve net olarak görülmekte.

Adli idari her iki poliste genel güvenlik ve asayişten sorumludur. Polis teşkilatı yürürlükteki kanunlara göre ve yerine getirdiği görevlere göre bölümlere ayrılmıştır; idari, adli, siyasi, trafik, önleyici hizmetler(çevik kuvvet), organize kaçakçılık gibi .

Tüm bu sınıflar iki genel hizmet sunmakta;
1. İdari Polislik; önleyici polislik; kamu düzenini ve kamu güvenliğini temin etmekle görevlidir. İdari görevini yerine getirirken suçun oluşmasını engellemek için önleyici ve koruyucu tedbirleri almakla görevlidir(ETK 9-1 a)

2. Adli Polislik; suçun işlenmesi, öğrenilmesi ile el koyan, suçu araştıran ve soruşturan tespit eden, inceleyen ve bu görevleri adli makamlarla birlikte yapan polis birimleri(ETK 9-1 c).

Tanımlardan ve uygulamalardan anlaşılacağı gibi tüm polis birimleri suçu önleme ve aydınlatmakla görevlidir. Polis Teşkilatından beklenen budur.

Suçun haber alınması, öğrenilmesi ile polis suçla ilgili olabilen her şeyi araştırmaya başlar. Suçları ve suçluları belirlemede zaman kaybetmeden, deliller, tanıklar kaybolmadan, kafaları karıştırılmadan incelemeye alınması gerekir.

Suç analizi olay yeri incelemekle sınırlı kalmaz. Özellikle olayın önceki ve sonraki zamanları elde edilen bulguları inceleyip araştırmak gerekir. Mağdur-fail-olay yeri bağlantısını kurmak için kompleks bir çalışma yapmak gerekir.

Olay yeri incelemesinin, gözlemlenmesinin ve değerlendirilmesinin en önemli amacı; mağdur-olay yeri-fail arasındaki üçgeni kuracak maddi delilleri ortaya çıkarmaktır. Bu dinamik bölgedeki ilişkilerin sağlanması suç analizini etkiler.

Bunu için aşağıdaki işlemlerin yapılması gerekir;
• Olay Yerinin Korunması
• Olay Yerinin İncelenmesi
• Laboratuar İncelemeleri
• Arşiv (Kayıt) Bilgileri
• İstihbarat Bilgileri
• Soruşturma Bilgileri

Bu işlemler herhangi bir suçta sağlıklı bir şekilde yapılması suçun ne ve failin kim olduğunu ortaya koyar. Bunların bir bütün halinde yapılmasına suç analizi denir.

Şimdi bu yapılması gerekenler hususları ana hatları ile açıklayalım.

OLAY YERİ İLE İLGİLİ KAVRAMLAR:

Olay; Kanunda açıkça suç olduğu belirtilen fiil ve hareketlere olay denilmektedir . Diğer bir ifade ile; her hangi bir şekilde kişinin şahsiyeti,vücut bütünlüğü, mal veya manevi varlığına karşı işlenen, Cumhuriyet Savcısı ve kolluk kuvvetlerinin görev alanları çerçevesinde müdahale ederek araştırma ve soruşturma yapmasını gerektiren kanunda suç olduğu açıkça düzenlenmiş fiilleri ifade etmektedir.

Asayiş olayı; toplumsal olaylar, terör ve ideolojik nedenlerle işlenmiş olaylar/suçlar, ölümlü veya yaralamalı trafik kazaları dahil trafik olayları/suçları ile kaçakçılık ve organize olaylar/suçlar dışında kalan, teşekkül halinde işlenenler de dahil olmak üzere kişiler ve/veya mal varlığına karşı işlenen suçlara ,

Olay yeri; suç işleme kastının fiile veya teşebbüse dönüştüğü yerde başlayan, failin kaçış yoluyla devam eden,olayın işleniş tarzının, mağdur ve suç şüphelisi ile ilişkisinin belirlendiği,maddi delillerin tespit edilip incelenerek suç soruşturmasına ilişkin iz, eser, emare ve delillerin elde edildiği, kolluk kuvvetlerince muhafaza altına alınan ve uzman personelin inceleme yapılmasını gerektiren olay veya suçla ilgili açık veya kapalı alanları

Delil; meydana gelen bir suçun aydınlatılması ve suç şüphelilerinin tespit edilmesine,suç,suç aletleri ve suç şüphelisi arasındaki ilişkiyi belirlemeye yarayan her türlü ispat vasıtalarını,

Maddi delil; itiraf ve tanıklık dışında kalan, suç ve suç sanıkları ile ilgili maddi bir yapıya sahip, canlı ve cansız, dokunulabilen şeylere,

Suç eşyası; soruşturma için delil olmak üzere faydalı görülen,suçta kullanılan, suçta kullanılmak üzere hazırlanan, suç teşkil eden eylemden meydana gelen, kullanılması, yapılması, taşınması veya satılması suç teşkil eden eşyayı

Olay yeri inceleme sorumlusu; olay yerinin bilimsel ve teknik yöntemlerle incelenmesinden sorumlu olan ve olay yeri araştırma planında belirlenen kişiyi,

Soruşturmacı; şahsa ve malvarlığına karşı işlenen suçları, bu suçların şüpheli ve sanıklarını elde edilen deliller doğrultusunda araştırma, suç işlediği yönünde hakkında kuvvetli şüphe bulunan kişileri yakalama, gözaltına alma,ifade alma gibi suç soruşturması işlemlerini yürütmek üzere hizmet içi eğitim almış, yürütülen suç soruşturmasından C.Savcısına ve mesleki amirlerine karşı sorumlu olan, merkez ve taşra aşayiş şube müdürlüklerinde görevli, branşlı emniyet hizmetleri sınıfı personelini,

Soruşturma sorumlusu; şahsa ve malvarlığına karşı işlenen suçları,bu suçların şüpheli ve sanıklarını elde edilen deliller doğrultusunda araştırma, suç işlediği yönünde hakkında kuvvetli şüphe bulunan kişileri yakalama, gözaltına alma, ifade alma gibi suç soruşturması işlemlerini yürütmek üzere hizmet içi eğitim almış, yürütülen suç soruşturmasından C.Savcısına ve mesleki amirlerine karşı sorumlu olan, merkez ve taşra aşayiş şube müdürlüklerinde görevli, rutbeli emniyet hizmetleri sınıfı personelini

Olay yeri incelemede yetki ve sorumluluk; olay yerinin teknik incelemesi olay yeri inceleme ekiplerinde görevli uzman personelce yapılır. Olay soruşturma sorumlusu tarafından görevlendirilmedikçe başka personel olay yerinde araştırma ve inceleme yapamaz.
Teknik bürolar, suçların meydana gelmesinde suç yerini inceleme, delilleri tespit, toplama ve teknik usullerle değerlendirme yaparak suçlunun ortaya çıkarılmasında genel zabıtaya yardımcı olarak hizmet yürütürler.
Yapılan incelemede suç yerinin genel ve özel durumlarıyla suçun aydınlatılmasına ve suçlunun meydana çıkarılmasına yardımcı olacak tüm iz ve deliller araştırılır. Bunların ilk durumları değiştirilmeden kroki, plan, fotograf ve kamerayla tespit yapılır. İnceleme sonucu ”Suç yeri araştırma ve inceleme raporu” ile ilgili makama bildirilir.

4. Olay Yerinin Korunması

Bir olayda, olay yeri farklı mekanlar olabilir. Olay ve olay yeri belirli bir yerle sınırlı kalmaz. Olay yerinin sınırları olayın tipine ve seyrine göre değişik boyutlarda devam eder. Bazı olaylar kapalı ve açık alanda işlenir, açık ve kapalı alanda devam eder. Olay yeri, olayın işleniş tarzını, olaya taraf olan mağdur, fail, mekan ilişkisini dinamik olarak gösterir. Olay yeri olayın türü hakkında bir çok iz ve delili barındırır(Kaygısız 2003: 28, 40).

Olay yerindeki her türlü madde delil olabilir. Araştırmacı veya soruşturmacı olayın oluşuna, suçun türüne, alanın durumuna göre burada nelerin delil olabileceğini tahmin edebilmelidir. Hakim, savcı ve polis için, olayı aydınlatmada kullanılabilecek her şey delil olabilir. Önemli olan delil, suç, fail ve olay yeri arasında doğru bağlantı kurulmasıdır.
Delil olabilecek her şey suç analizinde kullanılır!
5. Olay Yeri İncelemesi

Suç soruşturmasının başarılı bir şekilde sonuçlandırılmasında teknik bir işlem olan olay yeri incelemesinin önemi büyüktür. Suçların aydınlatılmasındaki temel dayanaklardan olan maddi delillerin bulunmasını hedefleyen olay yeri incelemesinin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için incelemenin tamamen uzman kişiler tarafından, belirli kurallar dahilinde, sistematik olarak yapılması gerekir.

Olayın ve olay yerinin araştırılması, incelenmesi ile görevli olanlar; bunlar diğer ekiplere göre bu konularda daha uzman olan teknik personeldir. Bunlar iyi eğitilmiş ve gerekli teçhizata sahip olmalıdır. Hangi çeşit olaylarda ne gibi nesnelerin maddi delil olabileceğini, nerede, nasıl bir inceleme ve arşiv araştırmasının yapılacağını, deliller laboratuara gönderildiğinde hangi hususların incelenmesinin isteneceğini bilmelidirler.

Bazı olaylarda olay yerindeki maddi delillerin bulunamaması, iyi korunamaması, zarar görmesi ve kaybolması gibi nedenlerle suçun işlenmesiyle başlayan hukuki süreç istenilen şekilde sonuçlanmamakta, delil yetersizliği ve yanlış yorumlamalar nedeni ile gerçek suçluların serbest kalması veya suçsuz kişilerin hüküm giymesi gibi olumsuz hukuki sonuçlar doğabilmektedir.

Hukuk düzenimiz üzerinde oldukça olumsuz etkisi olan bu gibi durumlarla karşılaşmamak için olay yerinin belirli kurallar dahilinde ve maddi delillerin bulunmasına yönelik olarak sistemli bir şekilde incelenmesinin önemi büyüktür.

6. Laboratuar İncelemeleri

Ceza adalet sisteminde iddianın ispatı; canlı-cansız, yazılı-sözlü, görüntülü-görüntüsüz deliller istenmekte ve aranmaktadır. Gelişen teknolojiler ve veriler her alanın kriminal (suç) analizinde kullanmasına imkan vermektedir. Suç/suçlu analizine yarayan tüm bu bilgiler delil olarak kabul edilmekte. Suç sonrası elde edilen bulguların bir çoğu teknik, laboratuar, yorumlama, analizi yapılması ile yargılamada suçu aydınlatma özelliği kazanır.
Laboratuarlarda yapılan incelemeler; Delillerin incelenmesi genel olarak iki aşamalı yapılır :
1. Olay Yeri İnceleme Ekiplerinin topladıkları parmak izi, avuç izi, ayakkabı izi, alet izi vb. deliller yerel imkanlarla öncelikle arşiv araştırmasına tabi tutulurlar. Ancak kan, meni, tükürük vb. laboratuar incelemesini gerektiren bulgular mukayeseleri yapılmak üzere Kriminal Laboratuarlarına gönderilir.
2. Kriminal Laboratuarlarında yapılan incelemeler esnasında bulguların ne olduğunun, karşılaştırılma sonucu aynı veya farklı kaynağa ait olup olmadıklarının tespiti yapılır.

Olay yerinin araştırılıp delillerin toplanmasından sonra en önemli aşamalardan biri de delillerin olayı aydınlatmaya yardım edecek şekilde incelenmesidir. Ülkemizde bu incelemeleri yapan ve adli ekspertiz, bilirkişi raporu düzenleyen kurumlar yapılanmıştır. Bu laboratuarlar; Emniyet Teşkilatı ve Adli Birimler tarafından, hazırlık soruşturması ve mahkeme aşamalarında gönderilen bulguları ilmi esas ve usullerle inceler, değerlendirir, belirlenen tespitleri rapor halinde talepte bulunan birimlere sunar. Bunlar;

Tıp ile ilgili; Adli Tıp Kurumu ve ilgili üniversiteler.
Kriminal inceleme yapan kriminal laboratuarlar (Polis ve jandarma).
Olay yeri incelemesi yapan yerel birimler laboratuarı ve arşivleri.
Emniyet Müdürlükleri (Foto-Film, Bilgi İşlem, Bomba İncelemeleri ve laboratuarları),
Uzmanlık alanı ile ilgili kurumlar; üniversiteler, kişiler; Adli Tıp Enstitüleri, Hıfzısıhha Enstitüsü, Makine Kimya Endüstri Kurumu, İtfaiye Birimleri, Türk Petrolleri Anonim Ortaklığı, Türk Standartları Enstitüsü, Merkez Bankası ve uzman kişiler.

Olay Yeri İncelemede Uyulması Gereken Kurallar

Suç işlenen yerlerde sebep ve sonuç ilişkisini ortaya koyacak delillerin aranması, bulunması ve el konulması veya koruma altına alınması için geliştirilmiş bilimsel ve teknik araştırma işlemleri olarak ifade edilen olay yeri inceleme ile ilgili olarak değişen mevzuat doğrultusunda yeni bazı düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre olay yeri incelemesi;
Olay yeri incelemenin, suç işlenen yerlerde, sebep ve sonuç ilişkisini ortaya koyacak delillerin aranması, bulunması ve el konulması veya koruma altına alınması için geliştirilmiş bilimsel ve teknik araştırma işlemi olduğu, bu nedenle;
1-Herkesin girip çıkabileceği kamuya açık alanlarda yapılan incelemeler,
Herkesin girip çıkabileceği kamuya açık alanlarda olay yeri inceleme işlemlerinin yapılabilmesi için soruşturma yapan birim veya olay yeri inceleme ekiplerince her hangi bir emir veya karar alınmaksızın inceleme yapılacak, ancak olay yerinden alınan deliller genel esaslar dahilinde olay yerinden alınacaktır .

2-Olay yeri incelemenin konutta, işyerinde, araçta ve kamuya açık olmayan alanlarda yapılması durumunda ise;

a-Zilyedin, işletenin yada sorumlunun inceleme için rıza göstermesi;
Olay yeri incelemesi yapılacak yerin zilyedi veya işleteni yada sorumlusu TCK nın 26/2 maddesi gereğince açıkladığı yazılı rıza veya talebi halinde, o yerde olay yeri incelemesi yapılabilecektir. Olay yeri incelemesine başlamadan önce soruşturmayı yürüten kolluk görevlisince; ilgiliye incelemenin amacı, kapsamı, elde edilen delillerin koruma altına alınacağı,soruşturmada değerlendirilmek üzere kullanılacağı ve inceleme işlemine rıza göstermeme hakkının bulunduğu hususunda bilgi verilecektir. Bu bilgiler ışığında ilgili, hür iradesi ile üzerinde tasarruf yetkisi bulunan mahalde inceleme işlemine açık bir rıza gösterir veya incelemeyi talep ederse bu durum ”Bilgilendirme, Rıza ve Talep Tutanağı” ile tespit olunacaktır.

Olay yeri inceleme birimi, olay mahalline C.Savcısının talebi veya doğrudan soruşturmacı birimin daveti üzerine gelerek çalışmalarını yapacaktır. Olay yerinin korunması, kurum içi ve kurum dışı koordine işlemleri, alınması gereken emir ve kararlar soruşturmacı birimin sorumluluğundadır. Olay yeri inceleme birimlerince üzerinde delil incelemesi yapılacak eşyalar ilgilinin rıza göstermesi halinde koruma altına alınarak uygun şekilde ambalajlanıp mühürlenecektir. Olay mahallinden alınacak soruşturma konusu olayla ilgili eşyalar hakkında umumi hükümlere göre işlem yapılacak, el koyma söz konusu olduğunda elkoyma kararı veya emri soruşturmacı birim tarafından alınacaktır.

b-Zilyedin, işletenin yada sorumlunun inceleme için rıza göstermemesi durumları için ayrı işlemler tesis edilecektir.
Olay yeri incelemesi yapılacak yerin zilyedi veya işleteni yada sorumlusu olay yeri incelemesine ilişkin açık rıza göstermemesi veya rıza almanın ilgilinin bulunmaması nedeniyle fiilen mümkün olmaması yada incelemeye konu olan yerin tamamında değil de bazı bölümlerinde inceleme yapılmasına yönelik şartlı rıza gösterilmesi hallerinde, soruşturmacı birim tarafından olay yeri koruma altına alınarak, gerekli emir veya karar için müracaatta bulunulacak, alınacak emir veya karar doğrultusunda işlem yapılacaktır.

Rıza veya talep ile yapılan olay yeri incelemesinin belli bir aşamasında ilgilinin rızadan vazgeçtiğini beyan etmesi halinde, bu durum bir tutanakla tespit edilecek ve inceleme işlemine son verilecektir. İlgilinin vazgeçme beyanına kadar elde edilen deliller için elkoyma kararı soruşturmacı birim tarafından alınacaktır. El koyma tutanağında yer alan ve üzerinde delil araştırma incelemesi yapılacak eşyalar var ise bunlar usulüne uygun şekilde ambalajlanıp mühürlenecektir. Olay yeri incelemesinin devamında fayda umulur ise soruşturmacı birim tarafından olay yeri incelemesi için emir veya karar müracaatında bulunulacaktır.
Olay yeri inceleme neticesinde el konulan eşyalardan iade edilecek olanlar ile elde edilen deliller hakkındaki raporlar, olay yeri inceleme birimlerince soruşturmacı birimlere tutanakla teslim edilecektir .

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 234’ üncü maddesinde mağdur ile şikayetçinin hakları düzenlenmiştir. Buna göre, mağdur ile şikayetçinin soruşturma evresinde;
a) Delilerin toplanmasını isteme, uygulamada basit suçlarda(hırsızlık vb.) işlememekte
b) Soruşturmanın gizlilik ve amacını bozmamak koşulu ile Cumhuriyet savcısından belge örneğini isteme, delileri izleme, inceletme yetkisi
Bu hakların suçun mağduru veya şikayetçisine anlatılıp açıklandığı düzenlenen tutanakta mutlaka belirtilecektir ( EK-3) . Uygulamada yıllardır belgelere resmi, özel imza atarız, hele mağdur olarak böyle bir durumda imzalanan belgenin içeriğini ne kadar anlayacak mağdur
Mağdurun rızası varsa arama ve inceleme yapılabilir. Gece ve Gündüz fark etmez, çünkü Adli Arama ve Önleme Yönetmeliğinin 8. maddesinin (f) fıkrasında belirtilen hal gerçekleşmiştir. Burada ilgilinin rızası olacaktır, aksi düşünce hayatın olağan akışına ve kanunun maksadına uygun değildir. Örneğin; evinde hırsızlık yapılmış ev sahibi kolluğu kendisi davet etmektedir. Bu da yönetmeliğin 8. maddesinin (f) fıkrasında ilgilinin rızası diye açıkça belirtilmektedir. İlgilinin bu rızasını TCK’nın 26.maddesi kapsamında değerlendirip kişinin üzerinde mutlak surette tasarruf edebileceği hak olduğu kuşkusuzdur.
Ayrıca yönetmeliğin 8. maddesinin (f) fıkrasında gece ve gündüz ayırımı yapılmadığından bu fıkradaki haller gerçekleştiğinde zamanın gece ve gündüz olmasının önemi olmayacaktır .
Ancak kolluk olay gerçekleştiği andan itibaren en seri şekilde ve en seri vasıta ile Cumhuriyet Savcısına olayı haber verip, talimatları doğrultusunda hareket etmesi gerektiğini hiçbir zaman unutmayacaktır.

Delillerin kaybolması seriliğe ne kadar bağlı kalır, geçen her zaman olay yerini olumsuz etkiler. Deliler eser miktarda olup yok edilebilir, ortamına göre yakma(narkotik), suya batırma(gemi, sandal), değiştirme vb. durumlar bu aşamada olabilmektedir.

Olay yerinde ilgilinin rızası denirken kim, burada kolluğun ilgilinin yetkili olup olmadığına bakması gerekir. İncelemede bozulan eşyanın tazmininde ev sahibi benim yerime oğlum izin vermiş o yetkisiz derse ne olacak

Arama ve El koyma kararı alınmadan Cumhuriyet Savcısının sözlü talimatı ile olay yerinde inceleme yapılarak deliller elde ediliyor. 24 saat içerisinde karar alınması gerekiyor. Bu karar alınmadan olay yerinden elde edilen bulgular özelliklerini kaybetme ihtimaline (biyolojik vb.) karşı incelenmek üzere Kriminal polis laboratuarına veya ilgili birimlere gönderilmesi gerekmektedir. Daha sonra Arama ve El koyma kararı alınamayan durumlarda elde bulunan delillerin ve hazırlanan ekspertiz raporlarının durumu;
Bir olay yerinde arama yapılıp, olayın aydınlatılması için gerekli eşyalara el konulmasının amacı en seri şekilde sanığın yakalanmasının sağlanmasıdır. CMK’nın bu konu ile ilgili maddeleri 116,117,118 vb. ile Arama ve Önleme Yönetmeliğinin 8. maddesinin (f) fıkrası gereğince aramanın derhal yapılabileceği ancak el konulan eşyalar var ise bunların üzerinde incelemeler devam ederken 24 saat içerisinde bir yazı ile bu durum hakim onayına sunulacaktır. Bundan çıkan sonuç bu süreç içerisinde el konulan eşyaların polis laboratuarına gönderilerek incelenebileceğidir. Olay yeri, birim, kriminal aşamalarının hepsini bir bütün olarak mı anlaşılacak ayrı ayrı mı. Özellikle bazı deliller hemen laboratuara gönderilmesi ve buranında taşrada olduğunu düşün
Hakim onayına sunulmasından sonra hakim onay vermez ise delillerin imhası gerekip gerekmediği konusunu şu şekilde değerlendirmek gerekir.
Olay yerinde olayın aydınlatılması için bulunmuş ve tespit edilmiş her türlü delille, el konulan eşyaların laboratuarda incelenmesi sonucu elde edilen delillerin imhasına gerek yoktur. Ancak olayın soruşturulması nedeniyle gerek olay yerinde gerekse devam eden süreçte şüpheli veya diğer kişilerden alınan 5271 sayılı CMK’nın 75,76 ve 78. maddeleri ile Ceza Muhakemesinden Beden Muayenesi, Genetik İncelemeler ve Fizik Kimliğinin Tespiti Hakkındaki yönetmeliğin 15.maddesinde belirtilen bulgular alındığında yönetmeliğin 16.maddesi gereğince Cumhuriyet Savcısı huzurunda bu maddeye uygun olarak imha edilmesi gerekir.
Olay yeri inceleme ekibince toplanan bu deliller yine olay yeri inceleme bürosunca yapılacak veya yaptırılacaktır. Soruşturmacı birimi yalnızca tespit edilen sonuçların verilmesi gerekmektedir. Emanete alınması gereken eşya varsa bunun da incelenmesi olay yeri inceleme ekibince yapılacak, el koyma bir tutanakla tespit edildiğinden bu tutanak 24 saat içerisinde hakim onayına sunulacaktır .

Ateşli silahların kullanıldığı olaylarda el svabı alınması Ceza Muhakemesinde Beden Muayenesi, Genetik incelemeler ve Fizik Kimliğinin tespiti Hakkındaki yönetmeliğin 15.maddesi gereğince şüpheli şahıstan barut artığı (el svabı) Cumhuriyet Savcısının emri ile alınabilir.(yazılı emir şart değildir, sözlü talimat ile de alınabilir)
Olay sonucunda ölüm gerçekleşmiş ise maktul üzerinde olay yeri inceleme ekibi her türlü incelemeyi yapıp gerekli delilleri alabilir. Olay sonucunda ölüm gerçekleşmemiş, yaralanma mevcut ise mağdurun rızası alınamıyorsa, Cumhuriyet Savcısının emri gerekecektir (Buradaki emri de yazılı almak şart değildir. Sözlü talimat ile de alınabilir.)
El svabı zaman önemli dakika önemli sözlü emirin alınması bile zaman alması. Svabın yaşam ve vucüt bütünlüğüne olumsuz yetkisi bilakis svap almak için kişiyi en zaruri ihtiyacı olan tuvalet ihtiyacını geçiktirmek daha vahim ihlaldir

Soruşturmacı birim tarafından olayların mağdurlarında rızası dahilinde sağlık personeli aracılığıyla karar alınmaksızın mukayese amaçlı kan numunesi aldırılması.

CMK’nın 76.maddesi Ceza Muhakemesinde Beden Muayenesi, Genetik incelemeler ve Fizik Kimliğinin tespiti Hakkındaki yönetmeliğin 15.maddesi gereğince sağlık mesleği mensubu tarafından mağdurun rızası ile alınmasında sakınca yoktur.
Vücut bütünlüğünü bozan ve alınmasının acele olamayan kan sağlık personeli vasıtası ile savcıdan izin alınmadan yaptırılırken, vücut bütünlüğünü bozmayan ve çok basit bir konu olan el svap alınmasının izne tabii olması kolluğa güvensizliğin olduğunu açıkça göstermektedir.

Olay yerinde ceset üzerindeki açık olan yaradan mukayese amaçlı kan numunesi alınabilir

Olay ile ilgili şüpheli olarak göz altına alınan şahsın üzerinden kendisine ait olmadığı açıkça belli olan kıl, tüy, lif gibi örnekten Cumhuriyet Savcısının arama kararı olmadan Kriminal polis laboratuarından incelenmek üzere alınmasında sakınca yoktur .
Aslında el svabının alınmasıda kendisine ait olmayan artıklar vardır, bu uygulama buna bağlı olarak alınabilmesi gerekir.

Çalıntı, gasp veya kapkaç sureti ile suç unsuru malzeme haline gelen cep telefonları(diğer dijital deliller) ile kayıp müracaatlı cep telefonlarının son kullanıcılarını tespit amaçlı talepler
Tespit amaçlı olmak şartı ile Cumhuriyet Savcısının ilgili GSM şirketine yazacağı yazı ile gerçekleştirilebilir. Uygulamada bu şekilde devam etmektedir.
Polisin doğrudan GSM şirketleri ile yazışma yapmayıp savcıdan istemeleri gerekecektir.
Polisin suçu bir an önce çözme uygulaması askıya alacak, polis kendini yeni sistem belirleyecektir. Beş yıl üzerinde olan polisin eni sisteme uyumu için hizmet içi eğitimden geçmeleri gerekir.

Çocuk suçlular Kimliksiz olarak evden kaçan ve suça karışan küçük yaştaki tespiti gerekmektedir. Bu kimlik tespiti için yapılması gerekenler, kanunda yazılı ancak 24 saatlik zaman diliminde kimliği tespit olmazsa yapılacak işlemler Bu husus suç işlemiş küçük sanıklarda yani adli olaylarda geçerlidir.
Yakalanan küçük çocuğun kimliğinin tespiti için tüm çalışmalar yapılacaktır(tüm işlemlerden kasıt ne fiziksel kimliğin tespiti için her işlem için ayrı ayrı izin alınması gerekecek mi, kimlik tespiti aşama aşamadır, tanıklarla tespit, parmak izinden tespit, fotoğraftan tespit). Ancak 24 saat dolmasına rağmen kimliği tespit edilemezse küçük sanık, ilgili Cumhuriyet Savcısına getirilecek, Cumhuriyet Savcısı ifadesini aldıktan sonra gerekli talimatı verecektir. Bunlar yazılı emir gerektiren durumlar için söz konusudur, diğer durumlarda Cumhuriyet Savcısının sözlü emri yeterlidir .
Ülkenin durumu göz önüne alınmalıdır, vatandaşımızı henüz kayıt altına alamamısız, nerede oturduğu meçhul. Kişinin oturduğu yerdeki kayıtların kontrolü ve getirilmesi insan gücüne bağlı. Polise güvensizliğin açıkta görüldüğü mevzuat ve adli görüşler ışığında polisin işini yapan memur gibi davranması gerekmektedir. Davulun ipi boynunda olurken tokmağı sert vurup patlatmaması gerekmektedir. Suç olgusunun artması bu sistemde tüm kurumların katkısı ile olmaktadır. Suç çeteleşmesi çoçuklara kaydırılmaktadır ama önlem olarak polisiye tedbirler gösterilmesi yeterli olmayacaktır.

Yazılı sözlü , sözlü emir her zaman ispata inkara, güvensizliğin olduğu ortamda, kolluğa siz güvenmiyorsanız kolluk size nasıl güvensin

Olay Yeri İnceleme Ekiplerinin Araştırmak ve İncelemekle Görevli, Yetkili ve Sorumlu Oldukları Olaylar

Olay yeri inceleme ekiplerinin görev bölgesi önceden belirlenir. Ekipler zorunlu olmadıkça başka bölgelerde görevlendirilemezler. Her bölgede, yeterli teknik ekipmanla donatılmış, olayın önem ve çeşidine göre gerekli inceleme ve araştırmayı yapabilecek uzman personeli bulunan en az bir mobil ekip görevlendirilir.
Şubedeki olay yeri inceleme ekipleri aşağıda belirtilen olaylarda olay yerini araştırmak ve incelemekle görevli, yetkili ve sorumludurlar;

a-Ölümle sonuçlanan olaylar,
b-Irza tecavüz olayları,
c-Gasp ve soygun olayları,
d-Silahlı saldırı ve ateş etme olayları,
e-Kundaklama ve şüpheli yangın olayları,
f-Patlamış veya patlamamış bomba olayları,
g-Kalpazanlık olayları,
h-Uyuşturucu madde üretimi veya depolanması,
ı-Yasadışı örgüt evleri,
i-Verilen zararın boyutları itibariyle önem arzeden hırsızlık olayları,
j-Yetkili kişi yada makamca istenmesi halinde diğer olaylar.

Olay yeri inceleme şubesine bağlı bürolar ve bu bürolarda görevli uzman personel, uzmanlık alanına giren konularda;

a- EGM merkez ve taşra birimleri,
b- Adli, idari ve askeri savcılık veya mahkemeleri,
c-Olağanüstü yönetim hallerinde sıkıyönetim komutanlıkları, savcılıkları ve mahkemeleri tarafından gönderilen deliller ile olay yerinden elde edilmiş delilleri ilmi esas ve usullerle incelemek,değerlendirme sonucunu bir rapor halinde talepte bulunan yetkili birim veya makama göndermek, bilirkişi raporları düzenlemek yetkisine sahiptirler.

Olay yeri inceleme birimleri ve kriminal laboratuarları suç analizine konu olan incelemeleri yapabilmeli veya yaptırılacak yerleri bilmemeli teşkilata yardımcı olmalıdır. Bu çalışmayı yapamıyoruz, bu tekniğimiz yok lafını üretme lüksünden sıyrılmalıdır. Bu konuda savcılarda sorumlu olmalıdır. Bu konuların yapılması savcı ve ilgili birimlerin sorumluluğundadır. Bu birim görevlileri suç analizine yardımcı olmayı istekli ve sistemini kurmalıdır. Maalesef ülkemizde bu konuda ilgisiz kalınmaktadır. 2000 yılında ayakkabı izi inceletecek birim bulamamıştık, taşradan çok değişkenli bulgu edilmektedir ama bölge ve merkez birimlerine bunların inceletilmesi istendiğinde sistemin olmadığı ve incelemenin yapılamayacağı iletilmektedir. Bu birimler kendisi yapamıyorsa da yapacak birimlerle irtibata geçerek bu incelemelerin yaptırılması gerekmektedir(polen, böcek, toprak, bitki vb.) savcılar bu konuda konuyu takip etmelidir. Suç soruşturmasında sadece emir verme makamından öte işleri takip eden, adli konularda polisin eksiklerini, ihtiyacını bilen ve temine çalışan olmalıdır.

Olay yerine gidiş hazırlığı aşaması,

Olay yeri inceleme ile ilgili olarak daha önceden hazırlanan planlar doğrultusunda;
-Olay soruşturma sorumlusunun sevk ve idaresinde,
-Yeterli ve nitelikli personelle,
-Gerekli araç, gereç, malzeme ve teçhizatla birlikte süratle olay yerine intikal edilmelidir.
C Savcısı bu yönü ile yeterli personel, malzeme ile ekibin gitmesinden sorumlu olmalımıdır. Adli bir göreve yapılıyor. Bu konularda yetki onda olmalıdır. Ve malzeme tedariki konusunda gayreti olması gerekir.

2- Olay yerinin korunması aşaması,

Adli kolluk görevlileri, maddi gerçeğin araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi için,Cumhuriyet savcılarının emirleri doğrultusunda şüphelinin lehine ve aleyhine olan tüm delilleri, kanunda ön görülen koşullara uyarak toplamak, muhafaza altına almak ve bunları bir fezleke ile Cumhuriyet Savcısına sunmakla yükümlüdürler.
Polisin görevli bulunduğu mülki sınırlar içerisinde; hizmet branşı, yeri ve zamanına bakılmaksızın, bir suçla karşılaştığında suça el koymak, önlemek, sanık ve suç delillerini tespit, muhafaza ve yetkili zabıtaya teslim etmekle görevli ve yetkilidir.

PVSK.ve Yönetmelikte belirtilen bu görev ve yetki çerçevesinde olay yerine müdahale eden kolluk görevlileri olayın önem ve çeşidine göre öncelikle aşağıdaki tedbirleri almak ve gerekli işlemleri yapmak zorundadırlar. Buna göre;

Savcının olay yerinde bizzat bulunması ve olay yerini yöneten olması bu hataları engelleyecektir.

İnsan unsuru
Ancak olay yeri inceleme hizmetlerinin yürütülmesinde sadece teknik donanım ve yöntemler yeterli olmamakta, polisin olay yerlerindeki yönetimi, görüntüsü, duruşu, söz ve davranışlarındaki psikolojik ve sosyolojik derinliği ve bilinçli yaklaşımının da büyük önemi bulunmaktadır. Olay yeri inceleme çalışmaları kapsamında yerine göre vatandaşın en özel alanlarına kadar giren, en özel sırlarına vakıf olan polislerimizin büyük bir dikkat ve duyarlılık içinde çalışması zorunludur. Kullanılan teknik donanım ve uygulanan yöntemler konusunda büyük gelişmeler kaydeden olay yeri inceleme birimlerimizin bundan sonraki inkişafı, hizmet anlayışının, olay yerlerindeki söz ve davranışlarının irdelenmesi kısaca olay yeri inceleme çalışmalarına psikolojik ve sosyolojik açıdan derinlik kazandırılmasıyla sağlanacaktır . Yazar uygulamanın içerisinde ilişkilerin güvene dayalı olarak yürütüldüğünü ama bunun sıkıntıları olduğunda ispatlama sisteminin henüz oluşmadığını beyan etmektedir.

3-Olay Yerinin Sistematik İncelenmesi Aşaması,

Olay yerinin sistematik incelemesi olay yeri inceleme uzmanlarınca yapılır. Olay yeri incelemesinde değişik metotlar vardır. Ancak ilk inceleme gözlem yoluyla yapılır. Bu incelemede şüphelilerin;
1. Giriş yeri ile bu yere nasıl girildiğinin,
2. Asıl saldırı hedefinin,
3. Giriş yeri ile asıl saldırı hedefi arasında izlediği yolun,
4. Çıkış yerinin,
5. Asıl saldırı hedefi ile çıkış yeri arasında izlediği yolun,
6. Uğrayabileceği diğer yerlerin,
tespiti yapılır.

Bu tespit işleminden sonra olay yeri inceleme metotlarından biri kullanılmak suretiyle olay yerinin ayrıntılı incelemesine geçilir.

Bu işlemler sırasında delillerin kaybolmamasına,bozulmamasına ve yerlerinin değiştirilmemesine dikkat edilir.
Olay yeri incelemesinde, olay yerine soruşturma grubundan başkasının girmesine izin verilmez.

Olay Yeri İnceleme Ekiplerinin Görevleri:

SONUÇ VE ÖNERİLER

Suç analizinin belirli bir zaman diliminde yapılması gerekir
1. Deliller kısa zamanda toplanmalı değerlendirilmelidir, bozulma, kaybolma, değiştirilme gibi konularla olay yerinde birinci derecede etkilenir
2. Delil sürecinin uzaması adaletin gecikmesine neden olur ‘geciken adalet adalet değildir’ prensibi ile adalete güvensizlik başlar. Zaten olmayan güven zedelenmesi artar. Vatandaş cezalandırmasını başlatır. Linç girişimleri başlar(Adana 13. 12. 2005 TRT kameraman Serdar A. hırsız zannıyla öldürülmesi).

polis olay yerini korumak ve incelemek için alacağı izin zaman kaybına neden oluyorsa o tarafların adaletin aleyhinedir. Polisin doğrudan görevi olan işlemler için izin alma sistemi işletilmez hale getirir. Hastaneye hasta geldiğinde acil doktoru başhekimden izin alma ihtiyaç duyuyor mu, ortada olay, olay yeri var işlemlere başlanıp bu arada bilgi verilmelidir.

Ankara İstanbul vb yerlerde soruşturmacı ayrı izin alıyorsa, olay yeri uzmanları ayrı izin alıyorsa bu zaman kaybıdır. Bu illerde bir olay için savcıdan yazılı izin alma ne kadar zaman sürmektedir. Günde olay sayıları …..

Polis işlemlerini baştan savma yapsın taraftarı değiliz, olması gereken tüm hukuki, adaletli , teknik sistemlere uyulsun ama iş akışını etkiliyorsa polise güvensizlik konusu tartışılmalıdır. Ülkemiz için tüm kurumlar kendine bakıp ‘Tencere neren kara, dibin kara’ deme pozisyonundadır. Kapalı kaplar prensibince sosyal, fen bilimleri bunu gerektiriyor. Adalet işini yapanların birbirine güvenmesi polise tepki yasaları ifadesi, toplumda kusurlardan bir kurum tek başına kusurlu olamaz birleşik kaplar prensibince toplum birleşiktir

Kapalı mekanlarda olay yerinde beklemek olay yerini olumsuz etkiler. İletişimin hızlı olumsuz denebilir ama böyle durumlarda deliller yok edilebilmektedir. Karar bekleme anında uyuşturucu maddenin yakılması, bilgisayar vb. delillerin yok edilmesi mümkündür.

Genel polis olay delil kavramlarına duyarlı olmalı, neyin nasıl olabileceğini, bozula, saklanabileceğini bilmeli polis eğiti mesleki eğitim bu konulara önem verilmelidir. Özellikle yeni uygulama hizmet içi eğitimi gerekli. Hizmet içi eğitimler al gülüm ver gülüm mantığı ile yapılmamalı

Uzmanlaşmanın alt alanları oluşturulmalı, branşlaşma

Avuç izi uygulaması, Ayak izi uygulaması, Teşhis fotoğraf kayseri gelmesinin beklenmesi
Olayın başında olayı aydın gibi görüp arkasından kararması

Ülkemizde dönemlik aksaklıkların, olduğu bir gerçek bu tüm kurumlar için söz konusudur. Açıklık bunları önler
Suçun önlenmesi ve aydınlatılması toplum lehinedir toplumun lehine olan kararlar ve uygulamalar marjinal, kendini ifade etmeye çalışan azınlıkların, çetelerin örgütlerin tekeline bırakılmamalı
Sanık şüpheli hakları gündeme gelirken mağduriyetler, müştekilikler göz ardı edilirse kutuplaşma, linç kendi cezasını adaletini kendi verme işlemleri başlar adana …

Suç önleme ve suç analizinde bir çok işlem yapılır ve sonuçta bir olay önlenir veya bir olay aydınlatılır bu aşamaların her biri delil elde etmek için yapılır

Delil, delillendirme, mağdur, sanık adalet için önemli bunu yapan birimlerin uzmanlık konusu, personel seçimi, ilgili personel kimyacı, fizik, sağlıkçı, gibi ihtiyaca göre yapılmalıdır. Uygulamada aksaklıklara sebep olan müdür sekreteri, şoförü kalifeyesiz uzman olmasının önlenmesi gerekir. Emniyetin kendi içindeki, özlük hakları dengesizliği kaldırılmalıdır.
Uzmanlaşmanın alt alanları oluşturulmalı, branşlaşma sağlanmalıdır. Adli polislik uygulaması polisin kendi içerisinde sistemlesemedi.
il şube müdürlüğünde birimlerin ayrılması yerine olay yeri birimlerinin tam yapılanmayı sağlayamamış durumdadır yapılanmanın öncelikle sağlanması gerekecektir. Sistemi tam oturmayan birimin parçalanması sistemin oturmasını geçiktirir.

Kriminalin yükü ağır olay yeri birimleir ayrı başkankık olarak yapılanması olay yerinden toplayan ile incele yen aynı birim denetim zinciri

1992 yılı başlayan delil süreci 1997 yılı olay yeri inceleme birimlerinin kurulması ile ivme kazandı bu süreç devam etmesi gerekirken kesintiler oluştu. Eski Teknik Büro(Parmak izi mantığı bırakılamadı).

olay yeri inceleme birimleri Aşayiş Daire başkanlığına bağlı olması hizmeti geliştiremedi. Bu birimler ayrı bir Daire başkanlığı oluşturulup bağlanması gerekiyordu. Delilleri değerlendiren birim olan Kriminal Daire Başkanlığına bağlandı. Bu bazı yönlerden olumsu oldu. 1. Olay yerinde delilleri toplayan ile inceleyen aynı birim. 2. Bu başkanlık kendi sistemini kurup işletirken yeni birimler kadro, taşra teşkilatına ve iş yoğunluğuna uyum sağlamada zorlanmaktadır. Bu iki başkanlık bir Genel Müdür Yardımcı başkanlığında toplanmalıdır. Tepede birleştirirken taşrada mevcut olay yeri birimlerinin ayrılması planı ise bu sisteme aykırı görünüyor. Yerelde güçleri ayırıyoruz, merkezde delil elde edenle inceleyeni birleştiriyoruz mantığı yanlış görülmektedir. Kriminal lab. Adli tüm hizmetleri yürütmesi imkansızdır spesifik olgularda hizmet satın almalı ve bunu teşkilattan gelen talabe göre belirlemelidir.

Olay yeri inceleme birimleri uygulayıcı polislerin maddi delil elde etme ve değerlendirme de karşılaştıkları bir çok ihtiyaca cevap verebilir hale getirilmelidir. Özellikle taşrada bu birimler parmak izi birimi hizmetinin dışına çıkamamakta teknik fotoğrafcılığı düğün fotoğrafcılığı olarak algılamaktadırlar.

Uzman personel sıkıntısı; polis teşkilatı eğitim yönü ile beyin gücüne sahip ama bunun kullanılması görülmemekte. Bugün üniversitenin her bölümünden personele ihtiyacı olan teşkilat ve bu mevcut. Teknik birimlerde bu personelin istihdam edilmesi sağlanmamakta. Kriminal, suç bilimi adli bilimler hibrit, karma bilimlerdir bu alanda istihdam edilecekler buna göre seçilmeli eğitilmelidir. Balistiğin fiziksel, kimyasal boyutu var. Görüntü incelemelerin fiziksel(optik) boyutu vardır. Bu birimlerde çalışanlar için belirli kriterler belirlenmelidir.

Personel seçimi sistematik hale getirilmelidir. Dönemlik şahsiyet politikaları ile uzmanlık birimler kalifiyesiz personel tarafından doldurulmaktadır.
Uzmanlık alanları dönemlik ve moda alanları gündeme getirmekte sisteme köklü çözümler göz ardı edilmektedir(DVI çalışmaları)

Sistemleşememe(ayak izi, el izi, vb. el izi 2001 yılında başladı oysa 1964 yıllarında arşiv oluşturulmuş,
Eğitim; hizmet; her polisin genel hatları ile bileceği delil ve delillerin güvenliği konuları maalesef 2001 yılından beri PO verilmemekte. ÖGG 9 saat verilen bu ders PO 9 saat. Hizmet içi genel eğitimler yapmış olmak için verilmektedir. Eğitimi veren birim tüm dersleri kendi personeli ile vermekte. Uzmanlık konusu dikkate alınmamaktadır.
öncesi ve sonrası

Olay yeri birimleri ayrı Daire Başkanlığı adı altında yapılanmaya gitmesi gerekmektedir.
PA, Adli Bilimler(Kriminal) Araştırmalar Enstitüsü kurulmalıdır. Bu enstitünün iki bölümü kriminoloji, kriminalistik olmalıdır.

polis bir suç bir sanık olan olaylarda bile sayısız kişinin müracaatına ve bulgu toplaması gerekecek ki bunların % 1 olumlu sonuç çıkması mümkün bu durumda sistem hazır edilmeden bu dönemde suç artması, mağduriyetlerin artması söz konusu olacaktır.

fizik kimliğin tespiti, parmakizi, arşiv vb.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 81.maddesi, “fizik kimliğin tespiti” adı altında düzenlemiştir. Kanunun amacı, adli amaçlı olarak soruşturma veya kovuşturma kapsamında fiziki kimliğin teşhisi için, gerekli olması halinde, sanık veya şüphelilerin parmak izi veya diğer vücut izlerinin alınabilmesine olanak sağlamaktır. Maddi gerçeğin ortaya çıkarılması ve adil bir yargılama yapılabilmesi için soruşturma veya kovuşturma dosyasının bilimsel ve teknik verilerle desteklenmesi hedeflenmektedir. Yani özetle “delilden sanığa” gitme söz konusudur. Ancak, çoğu akademisyenin de mutabık olduğu üzere maalesef kanunun yeterince açık olmadığını görüyoruz. Diğer bir ifadeyle, kimliklendirme veya kimlik tespit hizmetlerinin, kanunun ruhuna ve amacına uygun olarak yürütülebilmesi için kanunda bazı düzenlemelerin yapılması ihtiyacı olduğu görülmektedir.
Bununla birlikte, kanun mevcut haliyle uygulandığında ise bir çok tereddütlerin olduğu bir gerçektir.
Kimlik tespit amacı ile
Arşiv amacı ile; arşivde suç arşivi veya kimlik tespit amaçlı

Arşiv işlemleri
Olay yeri inceleme birimlerinin GBT ile birlikte arşiv oluşturma görevide bulunmaktadır.
Parmak izlerinin veya diğer verilere işlem yapılması
MADDE 16.- [1] Şüpheli ve sanıkla ilgili olarak verilen soruşturma ve kovuşturmayı sona erdiren kesinleşmiş kararlar, soruşturmada görev alan kolluk birimlerine bildirilir. Kolluk birimleri bu bildirim üzerine gerekli işlemleri derhal yapar.

Buna göre;
1- CMK’nın 81. maddesi, yürürlüğe girdiği tarihten (1 Haziran 2005) itibaren uygulanır.
2- Kanunun yürürlük tarihinden önce kesin hükme bağlanmış (Kesinleşmiş takipsizlik, beraat veya mahkumiyet halleri vb.) olan suçlarda uygulanmaz.
3- 1 Haziren 2005 tarihinden önce işlenmiş ancak henüz soruşturma veya kovuşturması devam eden suçlarda CMK hükümleri uygulanır.

Buna göre, örneğin 1 Haziran 2005 öncesi parmak izi alınmış birisiyle ilgili 2006 yılında beraat kararı verilmişse, kararın ilgili kolluk birimine intikal etmesi durumunda, alınan izler C.Savcısı huzurunda yok edilir.

4- CMK öncesi yapılan işlemler ve kararlar hukuki geçerliliklerini sürdürürler. (PVSK’nın 5. maddesine göre yürütülen işlemler saklıdır)
5- CMK’nın yürürlüğe girmesinden önce PVSK’nın 5. maddesinin A fıkrasına göre adli amaçlı alınan iz ve verilerle ilgili, hükmün kesinleşmesi 1 Haziran 2005’ten önce gerçekleşmişse, o dönemin yürürlükteki mevzuatına göre hareket edilir. Dolayısıyla geçmişe dönük olarak kayıt silme işlemleri Emniyet Teşkilatı Parmak izi Teknik Hizmetleri Yönetmeliği’nin “kayıt silme” başlıklı 26.maddesi ile 54 no’lu genelge hükümlerine göre yapılır.

6- CMK’nın 81. maddesi, sadece bir suç nedeniyle adli amaçlı olarak alınan iz ve verilere ilişkin hususları düzenlemektedir. Suçun önlenmesi ve kamu düzeninin sağlanması amacıyla, idari nedenlerle alınan kişisel iz ve verilere ilişkin hususları kapsamamaktadır. Bu tip işlemler, ceza yargılaması ile ilgili olmayan idari mahiyetteki tedbirler kapsamındadır ve İçişleri Bakanlığı’nın ve/veya ilgili birimlerinin yetki ve takdirindedir. PVSK’nın 5. maddesi (A fıkrası hariç), PVS Tüzüğünün 5. maddesi ile Emniyet Teşkilatı Parmak İzi Teknik Hizmetleri Yönetmeliği (CMK’nın 81. maddesine aykırı olmayan) hükümleri saklıdır ve halen yürürlüktedir.
7- PVSK’nın 5. maddesi yürürlüktedir. Gerek CMK’da ve gerekse de 5320 sayılı Yürürlük Kanunu’nda PVSK’nın 5. maddesinin mülga olduğuna veya değişikliğe uğradığına ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Dolayısıyla, kanunun A fıkrası ise tartışmalıdır. A fıkrasıyla ilgili işlemlerin CMK’nın 81.maddesine göre yürütüleceği kural olarak benimsense de, A fıkrasının CMK’da düzenlenen fizik kimliğin tespiti işlemlerinden daha farklı bir hususu düzenlediğini savunan uygulayıcı hakim ve savcılar mevcuttur.
8- İdari amaçlı olarak kişilerden parmak izi alınması için adli makamlardan herhangi bir emir veya karar alınmasına gerek yoktur ve bu işlemler PVSK ve ilgili yönetmelikler doğrultusunda doğrudan doğruya polis tarafından yapılabilir .

uygulamada yapılan işlemleri, savcıya haber verilmesi, vatandaşın tavrı, olay yerinde bekleme aşamaları bu zaman içerisinde gelişen olayları ilgili kolluk tespit etmeli
bazı olaylarda operasyon ekibi, inceleme birimler farklı olmaktadır. Bu aşamada her birim kendini ilgilendiren kısımlarla ilgilenmelidir. Örneğin operasyon düzenlendikten sonra olay yerinin delil yönünden ve soruşturmacı birim tarafından değerlendirilmesi gerekirken vali, kaymakam garnizon komutanı tarafından değerlendirilmesi veya sadece istihbarat birimleri tarafından önce gözlenmesi olayları araştırma soruşturmadan sorumlu birimleri zan altında bırakır. Olayın hassasiyetine göre istihbarat birimleri öncelikli değerlendirme isteğine hassasiyet kadar kuşku ile bakılması gerekir, yapılan işlemlerin kayda alınması gerekir. Kayda alan işi olan görevlilere güvensizliğin olduğu yerde bu hassasiyeti oluşturanlara da güvensizlik olur. Kolluk olarak bu durumda amiriniz oldukları için engel olamayacağınız durumlarla karşılaştığınız durumlarda olaya şahit olanlarla tutanak tutarak bol şahitli olarak imzalanarak birim kayıtlara kaydedilmelidir. Çünkü daha sonra onlar çıktıktan sonra olay yeri sizin olacak ama bu aman içerisinde olay yerinde yapılan değişkenleri ispatlamanız gerekir. Örneğin amirler(vali, savcı) siz olay yerindesiniz ev içeri almadılar.önce girip değerlendirme yaptıktan sonra çıktılar ve siz içeri girdiniz. İşlemler tamamlandı evin sahipleri evde değerli eşyaların kayıp olduğunu iddia etti ve eve girenleri inceleme belgelerinin üzerinde imzaları olanlar zan altında. 1995 işadamı bürosunda ölü bulunur, ilk ekip olay yerini korumakta uzman birimler olay yerine gelirler büroya girerler çalışmaya başlayacakları anda maktul iş adamı ile iş ilişkileri alan A ile Emniyet Müdürü olay yerine gelirler ve bürodan uzmanları çıkarırlar bir müddet olay yerinde kalarak ayrılırlar(çantayı götürürler)

suç soruşturmasında oluşan belirsizlikler vatandaşın aleyhine oluşur, memniyetsiz vatandaşın bu hali güvenlik birimlerine, devlete, hükümemete adalete güvensizliği pekiştirir buda suç örgütlerinin, toplumda huzursuzluk isteyen grupların lehine olur. Bu ortamlar ülkelerde iç karışıklıklar, ayaklanmalar vb. için elverişli ortamın hazırlanmasına zemin hazırlar

KAYNAKLAR

– Bal R. Soruşturma ve Yazışma 2006
– Uyulacak Usul ve Esaslar 2005/67 Emniyet Genel Müdürlüğü, Sayı :B.05.1.EGM.0.11.01–1256–55 29/06/2005

-Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Yeni Kanunların Uygulanması 17.06.2005 Emniyet Müdürlüğüne
– KAYGISIZ,Mustafa 2003 Adlibilimler

-Olay Yeri İncelemesinin Psikolojik Ve Sosyolojik Yönden Analizi Ve Değerlendirilmesi
-Suç Analizi-1, Delillerin Mağdur Ettiği İnsanlar

Diğer Alanlarda Verdiğimiz Hizmetler İçin

Görüntü, Video ve Ses İnceleme

Yazı, İmza İnceleme ve Evrakta Sahtecilik İnceleme

Bilişim Suçları İnceleme

Trafik Kazası İncelemesi

Bu alanlarda bilirkişi, kriminal inceleme, uzman görüşü hizmeti verilmektedir.

Bilirkisiraporlari.com da yayınlamakta olan her makale kurucu bilirkişilerimiz tarafından yazılmış olup yayınlanmış eserlerden oluşmaktır. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası kapsamında korunmaktadır. İzinsiz kopyalanması yasaktır.