Danıştay ve Görevleri
İdari yargı alanındaki görevli en yüksek mahkeme Danıştay’dır. Kanunlarda yer alan görevlendirmelere göre Danıştay, bazı davalara ilk derece mahkemesi sıfatıyla bakmak, idare hukukunu ilgilendiren çeşitli konularda devlet kurumlarına görüş bildirmek ve idare mahkemeleri tarafından verilen mahkeme kararlarının temyiz incelemesini yapmak ile görevlidir.
Danıştay’ın Görevleri Nelerdir?
Danıştay’ın görevleri Danıştay Kanunu’nun 23. maddesinde düzenlenmiştir:
Danıştay’ın Yargısal İç Görev Yapısı
Danıştay Daireleri:
Danıştay’ın yargısal işlerini gerçekleştiren asıl mekanizmadır. Vergi dava daireleri ve idari dava daireleri olarak iki bölüme ayrılır.
İdari Dava Daireleri Kurulu:
Yargılama sürecinde idare mahkemeleri tarafından verilmiş olan “ısrar kararları” ve Danıştay İdari Dava Dairelerinin ilk derece mahkemesi sıfatı ile vermiş olduğu kararların temyiz incelemesini gerçekleştirir.
Vergi Dava Daireleri Kurulu:
Yargılama sürecinde vergi mahkemeleri tarafından verilmiş olan “ısrar kararları” ve Danıştay Vergi Dava Dairelerinin ilk derece mahkemesi sıfatı ile vermiş olduğu kararların temyiz incelemesini gerçekleştirir.
İçtihatları Birleştirme Kurulu:
İdari yargıda içtihat bütünlüğünü sağlamak amacıyla kurulmuş olan müessesedir. Danıştay başkanının havalesi ve Danıştay Başsavcısının düşüncesi alınarak, dava dairelerinin ya da idari ve vergi dava daire kurullarının kararları arasındaki aykırılık ve uyuşmazlıkları giderir.
Danıştay Genel Kurulu:
Kanunlar ile kurula verilmiş olan seçim görevleri ile diğer görevleri yerine getirir. Ayrıca iç tüzük ve yönetmelikleri kabul eder.
Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Sıfatı İle Bakmakla Görevli Olduğu Davalar
Danıştay Kanunu’nun 24. Maddesinde Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak bakmakla görevli olduğu davalar sayılmıştır:
Danıştay’da Gerçekleştirilen Temyiz İncelemesi ve Yargılama Usulü
Danıştay’da gerçekleştirilen yargılama işlemleri kural olarak yazılı yargılama usulüne tabidir. Gerek ilk derece mahkemesi olarak incelediği konular gerek temyiz incelemeleri evrak üzerinden yapılır. Danıştay yargılama süresinde ilgili gördüğü bilgi ve belgeleri tarafların taleplerine bağlı olmaksızın kendisi ilgili yerler veya taraflardan ister. Taraflar da yargılama makamından delillerin tespitini talep edebilir. Talebin uygun görülmesi halinde üyelerden biri ilgili delil tespiti ile görevlendirilebilir veya tespitin mahalli idare ya da adli yargı mercilerince yerine getirilmesine karar verebilir.
Hangi Davalar Temyiz Edilebilir?
Danıştay dava daireleri tarafından verilmiş olan nihai kararlar ile Bölge İdare Mahkemeleri tarafından verilmiş olan aşağıda saydığımız davalarda verilmiş olan nihai kararlar için Danıştay’a temyiz başvurusu gerçekleştirilebilir.Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak bakmakta olduğu davalarda temyiz süresi 30 gündür.
Danıştayda Görülen Davalarda Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilmesi
Yürütmenin durdurulması kararı nedir?
Yürütmenin durdurulması, aleyhine iptal davası açılmış olan işlemin idarece davanın neticelenmesi beklenilmeden uygulanması durumunda bireylerin zarara uğramasını engellemek amacı ile verilen geçici nitelikte bir karardır.
Bir idari işleme yönelik olarak dava açılması o idari işlemin yürütmesini durdurmaz. Dava açan tarafın aynı zamanda mahkemeden yürütmenin durdurulmasını istemesi gerekir. Mahkemece yürütmenin durdurulması kararı verilmesi halinde, o dava dosyası öncelikli olarak incelenerek karara bağlanır.
Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için;
Bu iki şartın bir arada gerçekleşmesi durumunda davalı idarenin savunması alınarak ya da savunma süresinin geçmesinin ardından mahkeme gerekçeli bir şekilde yürütmenin durdurulmasına karar verebilir. Yürütmenin durdurulması kararları gerekçeli olmak zorundadır. Gerekçe idari işlemin neden hukuka aykırı olduğunda ve uygulanması durumunda ne tür zararlar vereceğini içermelidir.
Eğer idari işlem uygulanmakla etkisi tükenecek olan işlemlerden ise mahkeme idarenin savunmasını almadan da yürütmenin durdurulması kararını alabilir. Kamu görevlileri hakkında tesis edilen atama, naklen atama, görev ve unvan değişikliği, geçici veya sürekli görevlendirmelere ilişkin idari işlemler, uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerden sayılmaz.
Yürütmenin durdurulmasını isteyen tarafın sunduğu dilekçelerden istemin yerinde olmadığı açık bir şekilde anlaşılabiliyorsa, davalı idarenin savunması alınmadan da istem reddedilebilir.
Yürütmenin Durdurulması veya Yürütmenin Durdurulmasının Reddi Kararına İtiraz
Yürütmenin durdurulması istemi hakkında verilmiş olan kararlar; karar Danıştay dava daireleri tarafından verilmiş ise konusuna göre İdarî ya da Vergi Dava Daireleri Genel Kurullarına bu konuda itiraz edilebilir. İtirazın gerçekleştirildiği merciler dosyanın kendisine gelişinden itibaren 7 gün içerisinde karar vermek mecburiyetindedir. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.Aynı gerekçelere dayanarak ikinci defa yürütmenin durdurulması talebinde bulunulamaz