Ateşli, Ateşsiz Silahlarda Balistik İnceleme

BALİSTİK İNCELEME

Balistik İnceleme

Ateşli silah – balistik bulguları birçok olay ve yerinde bulunması mümkün olduğu gibi, iz, fiziksel, kimyasal, parça delilleri olarak değerlendirilerek analizi yapılabilir.

Balistik Ne demek, Nedir ?

Balistik kelime anlamı mermilerin itme kuvvetini, uçuşunu ve çarpma etkisini inceleyen bilim dalıdır. Balistikte silah ile birlikle mermi çekirdeğinin, mermi çekirdeği parçalarının veya saçma tanelerinin incelenmesi esas alınır.

Balistik beş bölümde incelenir;

İç (Ara) Balistik: Mermi çekirdeklerinin namludaki hareketlerini inceler.

Dış Balistik: Mermi çekirdeklerinin namlu ile hedef arasındaki hareketlerini inceler.

Ara Balistik: İç balistikten dış balistiğe geçiş sırasında namlu ağzı bölgesinde meydana gelen olayları inceler.

Etki (Hedef) Balistik: Mermi çekirdeğinin hedef üzerindeki çarpma etkisini inceler.

Yara balistiği: Mermi çekirdeğinin, mermi çekirdeği parçalarının veya saçma tanelerinin canlı dokuları üzerinde ve bu dokuların içerisinde meydana getirdikleri; fiziksel ve biyokimyasal olayları, anatomik ve fizyo-patolojik değişiklikleri hem mermi çekirdeği hem de hedef doku açısından inceler.

Cinayet, yaralama, gasp, intihar, saldırı (insan, mekan) gibi bir çok olayda başta ateşli silah kullanımı olmak üzere ateşsiz silahın kullanımı durumunda olayda durum tespiti için olay analizi ve balistik incelemenin yapılması suç analizi için önemlidir.

Olayda silahın (ateşli, ateşsiz), başta silahın tespiti, şahısların olayla irtibatlandırılması, olayın nasıl geliştiği vb. birçok hususun aydınlatılabilmesi mümkündür.

Suç analizinde çok zaman balistik inceleme sadece silah-mermi bağlantısı ve uyumu üzerinden yapılmaktadır. Özellikle soruşturma evresinde, hatta hüküm aşamasında bile. Oysa, suç analizinde bu şekilde balistik irtibat olay yeri-silah-mermi-kovan gibi ‘’suç eşyası’ bağlantısını sağlar. Bu bir gerekliliktir. Ayrıca işlenen suçun ‘’zaman-mekan-fail, mağdur’’ gibi olayın bağlantı veya bağlantısızlık durumunun sağlanması gerekmektedir.

Örneğin incelediğimiz bir cinayet olayında: fail maktule 200 metre mesafeden ve kaleşnikof ile ateş ettiği ifade diliyor. Tanıkların (tanıklar aynı köylü ve fail ile hasım) beyanı ile olay yerinde bulunanduğundan sanık olarak hüküm yiyor.

Maktulün silahı olmadığı ifade ediliyor, montunda barut atığı tespit ediliyor.
Maktul ile failin karşılıklı olduğu ifade diliyor. Ancak maktul ensesinin çaprazından vurulmuş oluyor. Yani arkadan.
Fail ile maktul uzak mesafe atışına uygun iken, cesedin düşüş pozisyonu, merminin vücuttan giriş ve çıkış yapması, montunda barut izinin bulunması yakın atışı gösteriyor.

Bu hususların dosya kapsamında incelenmediği ve açığa kavuşmadığı görülmektedir.

Buna benzer durumlar ateşsiz silah (bıçak, kama, kesici, delici, cam, kerpeten, taş, sopa…) olaylarında aynıdır.

Yine silah olarak kullanılan kimyasal maddeler (sprey gazlar), elektro şok cihazları gibi bir çok nesnenin silah olarak kullanılmasında olayın taraflar açısından irdelenmesi gerekmektedir.

TCK’nun silah olarak saydığı tüm alet, cihaz ve maddelerin kendi özellikleri yanında suç analizi yönünden incelenmesi gerekmektedir.

Balistik çok değişken konuları ile birlikte suçun analiz edilmesine yardımcı olmaktadır. İçerisinde bölümleri ile uzman incelemesi yapılması gerekir. Bu suç soruşturması, kovuşturması aşamasında bilirkişi incelemesi ve ayrıca 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 293’e göre Uzman Görüşü. 5271 Sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunu madde 67’e göre Bilimsel Mütalaa raporlar ile açığa kavuşturulur.

Balistik İncelemeye Ek olarak İnceleme Yapılan Alanlar

Olay Yeri İncelemesi

Olay yerinin belirlenmesi
Bulguların belirlenmesi ve toplanması

Laboratuvar İncelemesi

Ateşli Silah İncelemesi
Ateşsiz Silah İncelemesi
Fişeklerin İncelenmesi
Kovan ve Kartuşların İncelemesi
Mermi Çekirdeklerinin İncelenmesi
Mermi Çekirdeği Gömleklerinin İncelenmesi
Mermi Çekirdeği Nüvelerinin İncelenmesi
Atış Artıklarının İncelenmesi

Olay Analizi

Silahlı olaylarda balistik inceleme; olay yeri inceleme, laboratuar, otopsi-muayene, ifadeler, olay yeri bilgileri (kamera, görüntü) gibi olay ile ilgili tüm bilgilerin suç analizi sistematiğinde değerlendirilmesi gerekir.

Ateşli Silah Yaralamaları

Ateşli silah yaralanmaları cinayet, intihar ve kaza olarak ortaya sıklıkla çıkaktadır. Bu olgular iç içe girmiş olarak kolluğu en çok meşgul eden konulardandır (Geniş bilgi için; Mustafa Kaygısız (2007), Suç Yeri – Delil Güvenliği Adalet Yayınevi, Kaygısız (2012) Polis Meslek Y.O. Ders kitabı, Kriminalistik; Ateşli Silahlı–Balistik Bulguları s. 204, s. 265 konularına bakınız).

Ateşli silah yaralarında genel olarak;

Atış yönü tespiti,
Atış mesafe tespiti,
Mermi giriş–çıkış delikleri,
Traje, merminin izlediği yolun tespiti,
Silah ve aksanlarının araştırılması (tabanca, mermi, kovan, kurşunun–çevrede ve cesette parçaları),
Otopsi ve muayene; ölüm sebebi, öldürücü lezyonun tespiti,

Olay yeri keşifte, ateşli silah yarasına bağlı ölmüş olguların araştırılmasında şunlara dikkat etmek gerekir;

Elbiselerin korunması: Elbiselerin dikkatle çıkarılması gerekir. Elbiseler kontrol edilmeli ve daha sonraki araştırmalar içinde saklanmalıdır. Islaksa kurutulmalıdır.
Vücudun korunması: Barut artığı için örnek alınmadan vücut ne yıkanmalı, ne de temizlenmelidir.
Ellerin korunması: Plastik torbalarla örtmeli ve istendiği gibi araştırma yapılması sağlanmalıdır.
Metal artıklarının aranması: ışık kaynağı veya kimyasal

Ölümün orijini, olay yeri, muayene/otopsi bulguları ile tespit edilebilir. Bu yüzden genel olarak yaralanma olgularında olduğu gibi, ateşli silah yaralarının orijinini, yaralanmanın, çevre koşullarını yara özelliği ile birleştirerek karar verilmelidir.

Ateşli silah yaralanmalarının birçoğunda, yaralanmanın kaza, intihar ve cinayet orijinli olup olmadığına belirtmek genellikle mümkündür. Kaza sonucu kendi kendine bitişik veya bitişiğe yakın yapılan ateşli silah yaraları, sanıldığından daha seyrektir. Kolluk ve uzmanlar bitişik atış yarası bulunan olaylarda kaza olabileceğini göz önünde bulundurmalıdır. Özellikle yaranın klasik intihara uyan bölgelerinde ise sıklıkla iddia edilen neden, kurbanın silahı temizlerken ateş altığı şeklindedir. Bu yüzden temizleme aletlerinin ortamda bulunması bunun doğruluğunu ispat için şarttır. İntihar sonucu olan ateşli silah yaralarının büyük çoğunluğu bitişik veya bitişiğe yakındır. En yaygın görülen anatomik bölgeler; şakak, ağız ve çene altı, alın bölgesi, göğüs veya batın bölgesidir.

İntihar yaraları anatomik olarak her bölgede bulunabilir. İntihara bağlı mermi çekirdeği yaraları, genellikle bitişik veya yakın atışta olur. Yapılan çalışmalar, kendilerini vuran kişilerin yarısından çoğunun ağız tavanı, şakak ve alın bölgesinde kendilerini vurduklarını, geri kalanların hemen hepsinin ise kalbinden yaralandıklarını göstermektedirler. Toplu veya otomatik tabanca kurbanın elinde sıkılı durumda duruyor ise, bu intiharın gülü delilidir. Ortamda silahın yokluğu ve birden fazla ateşli silah yarasının bulunması, intihar olmama ihtimalini ortadan kaldırmaz. Cesedin yanında silahın bulunması intiharın göstergesi için gerekli değildir. Çünkü cinayetlerde de intihar süsü verme amacı ile silah cesedin yanına bırakılmış olabilir. Karşıtı olarak intihar eden bir kişi, silahı saklamak için yeterli bir süre hayatta kalabilir. Birden fazla ateşli silah yarası olgularında, dikkatli otopsi muayenesi gereklidir.

Cinayete bağlı ateşli silah yaraları herhangi bir atış mesafesinde olabilir. Vücudun herhangi bir bölgesini etkileyebilir. Ateşli silahla intihar yaralarının vücudun arka kısmında olması yaygın değildir.

Ateşli Silah İnceleme

Ateşli silah: Özel şekil ve niteliği bulunan mermi çekirdeğini barut gazı basıncı ile uzak mesafelere atabilen aletlere ateşli silah denir.

Ateşli silahlar ağır ve hafif ateşli silahlar olmak üzere iki guruba ayrılmaktadır.

Ateşli silahlar çalışma sistemleri, bıraktıkları artıklar, hedef üzerin-deki etkileri ile oluşturdukları izler bakımından birbirlerine çok benzerler. Ateşli silahla bir atış yapılırken sırası ile; tetik çekilir. Buna bağlı olarak horoz veya ateşleme iğnesi kapsüle vurur neticede kapsül içindeki hassas madde (fulminat) yanar ve oluşan alev kanallarından geçerek barutu ateşler. Ateşlenen barut potansiyeli oldukça fazla bir gaz ile mermiyi kovandan ve namludan çıkarır. Sistemin bu işleyişi neticesinde şu izler oluşur;

Ateşleme iğnesi kapsüle darbe yapar burada iz oluşur.
Barut gazının etkisi ile kovan geriye gelir iğne tablasının izleri kovan alt tablasında kalır.
Otomatik silahlarda ateşlemeyi müteakip geriye gelen kovanın silahtan dışarıya atılmadan önce çarptığı çıkarıcı nedeniyle ko-van üzerinde iz oluşur.
Mermi çekirdeği önce kovanı sonra namluyu terk eder ve üze-rinde namludan kaynaklanan izler (yiv-set izleri) kalır.

Bu ateşli silahlara özgü çalışma sistemlerine bağlı olarak başta parçaların uyumu olmak üzere tabanca vb. silahların olay ile irtibatları tespiti yapılır.

Bu tespitlerin sistematik incelme ile bilirkişi raporu, uzman görüşü, bilimsel mütalaa olarak başta soruşturma olmak üzere savcı ve hakimlerin dava dosyalarını hakkaniyet ile sonuçlandırmaları sağlanır.

Yukarıda sayılan hususların en önemli yönü her ateşli silahın bu iz-leri oluşturduğudur. Ayrıca her ateşli silah kendine has özelliklerde izleri oluşturur. Bu izler aynı marka, aynı çap ve aynı modeldeki diğer bir ateşli silah izine benzemezler. Belirtilen izlerin her silah tarafından farklı şekillerde oluşturulması sayesinde balistik incelemeler sonucu izlerin hangi silah tarafından oluşturulduğunu tespit etmek mümkün-dür.

Ateşli silahlarda ortak ve benzer bir konu da ateş eden her silaha ait “Atış Artıklarının” kalmasıdır.

Ateş eden şahsın elleri ile kol ağızlarında, mermi çekirdeğinin giriş deliklerinde, silaha çok yakın şahıs üzerinde, ateş eden silahın mekanik aksamında barutun yanmasından kaynaklanan değişik artıklar kalır.

Ölümlü Olayları Silah İncelemesi ,Balistik İnceleme

Silahın mühimmatı olan merminin çeşitli zeminler üzerindeki etkileri olduğu gibi insan vücudunda da etkileri. Ateşli silah yaralarında ifade edildiği gibi bu izler olayla ilgili bir çok bilgi verir.

Ölüm ve yaralamalı olaylarda mermi çevre ve çevre etkisi ile bir bütün halinde vücut etkilerinin birlikte irdelenmesi gereklidir.

Elbise ve çamaşırlar üzerindeki mermi deliklerinin çapları dokumanın sıklığı nispetinde muntazam kenarlı ve yuvarlaktır. Mermi çamaşır ve elbiseler üzerinde genellikle kendi çapına eşit bir delik açar, fakat kaba dokumalı kumaşlar üzerindeki mermi deliklerinde, delik çevresindeki elyaf dağılarak deliği daha büyük gösterir ve delik çapının doğru bir ölçüsü alınamaz.

Merminin İnsan Vücudu Üzerindeki Etkileri

İnsan vücudunun mermi nüfuzuna karşı mukavemeti her noktasında aynı değildir. Bu sebepten vücudun her yerine isabet eden merminin nüfuz kabiliyeti, bu merminin enerjisine, şekline ve gömlekli olup olmamasına bağlı olduğu gibi, vücudun bu kısmının elbise ile örtülü veya çıplak ve merminin vücut içindeki yolu üzerinde kemik veya adale kısmına isabet etmiş olmasına göre de çok farklı olur.

Vücudu bir taraftan diğer tarafa delerek geçmiş gömlekli bir mermi, bazen çok önemli olmayan bir yara meydana getirdiği halde, çıplak kurşundan mamul olan ve vücuda isabet ettiği yerde ezilerek parçalanmış bir mermi, az derin fakat geniş ve önemli yara meydana getirebilmektedir.

Ölüm sonrası balistik ve silah incelemesi; olay yeri, ceset ve silah ve mühimmatları üzerinde yapılması gerekir.

Av Tüfeklerinde Balistik İnceleme

Av tüfekleri olarak anılmakla birlikte tüfek olarak anılması gereken bu silahlar son zamanlarda kolay elde edilmesinden dolayı adli vakalarda sıklıkla kullanılmaya başlamıştır. Cinayet, intihar, kaza orijinli olarak her türlü olayda kullanımı ile balistik incelemesi ile birlikte suç analizinin yapılması gerekmektedir.

Tüfekleri kısa mesafelerde küçük çaplı silahların hepsinden çok daha fazla tahrip edici ve öldürücü güce sahiptirler. Bu tahrifat ve öldürücülük fişeklerde mevcut olan saçma tanelerinin kinetik enerjilerine bağlı olarak organlara çarpması ve bu saçma tanelerinin organlar içerisinde kaybolmalarına bağlıdır. Ateşli silahların mermi çekirdeklerinin aksine av tüfeklerinde kullanılan saçmalar vücuttan nadiren çıkış yapar.

Yiv ve setli silahlarda mermi çekirdeğinin ağırlığı mesafede çok büyük değişikliklere sebep olmaz. Av tüfeklerinde ise bunun tam tersine mesafe uzadıkça hedefe atılmış olan saçma taneleri dağılmakta dolayısıyla hedefe isabet eden saçma tanelerinde de azalma görülmektedir. Av tüfeklerinde değişik çaplara göre ilk hız mesafelerindeki değişiklik çok farklı değildir. Az derecede hızda gözlenen değişiklik ise sadece doldurulmuş olan saçmaların numarasına ve ağırlığına bağlı olarak değişim göstermektedir.

Tüfeklerle işlenen olaylarda, suç analizinde çok zaman balistik inceleme sadece silah-mermi (kartuş) bağlantısı ve uyumu üzerinden yapılmaktadır. Tüfekten kaynaklı kovan incelemesinin sağlıklı yapılamadığı dikkate alındığında irtibatın kurulması zor olmaktadır. Özellikle soruşturma evresinde, hatta hüküm aşamasında bile. Oysa, suç analizinde bu şekilde balistik irtibat olay yeri-silah-mermi-kovan gibi ‘’suç eşyası’ bağlantısını sağlar. Bu bir gerekliliktir. Ayrıca işlenen suçun ‘’zaman-mekan-fail, mağdur’’ gibi olayın bağlantı veya bağlantısızlık durumunun sağlanması gerekmektedir.
Balistik çok değişken konuları ile birlikte suçun analiz edilmesine yardımcı olmaktadır. İçerisinde bölümleri ile uzman incelemesi yapılması gerekir. Bu suç soruşturması, kovuşturması aşamasında bilirkişi incelemesi ve ayrıca 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 293’e göre Uzman Görüşü. 5271 Sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunu madde 67’e göre Bilimsel Mütalaa raporlar ile açığa kavuşturulur.

Atış Yönlerinin ve Yerlerinin Tespiti

Ateşli silah kullanılan olaylarda atış yönünün belirlenmesinin suçların çözümü açısından büyük önemi vardır. Atış yönünün bilinmesi, failin ve mağdurun olay anında birbirlerine karşı duruş pozisyonlarının tespitini sağlar.

Mesela hareket halindeki bir araca çapraz olarak ateş edildiğini düşünürsek birden fazla mermi atıldığında birden fazla giriş deliği oluşacağından atış adedini de tespit etmek mümkündür. Ayrıca olayın kaç kişi tarafından gerçekleştirildiğini ve farklı ateşli silahlar aynı izleri ve belirtileri aynı anda oluşturamadıkları için olayda kullanılan ateşli silahların cinslerini tespit etmek mümkündür.

Bir evin penceresinde ve tavanında mermi giriş deliği ile mermi izi görülebilir. Bu iki iz arasında bir doğru çizerek ve bu doğruyu uzattığımızda doğrunun zemine değen noktasının atış yeri olduğunu tespit edebiliriz. Pencerede bulunan giriş deliği ile tavana isabet eden merminin izlediği yolu takip ettiğimizde, bu yol ev içerisinde yaşayan insanların boy seviyelerinin üzerinde ise maksadın korkutmak veya taciz etmek olduğunu, merminin izlediği yol insanların boy seviyesi bölgesinde ise maksadın öldürmek, ya da yaralamak olduğunu düşünebiliriz.

Ateşli Silahlara Ait Delillerin Tespiti

Olay yerinin tespiti konusunda belirtildiği gibi ateşli silahlara ait delillerin de tespiti video-kamera, fotoğraf, kroki ve tutanak ile yapılır. Ateşli silahlara ait tüm delilerin toplanma vb. işlemlere geçilmeden önce video-kamera ve fotoğraf çekimi yapıldıktan sonra, delillerin bulunduğu yerler krokide belirtilir ve yapılan tüm işlemleri belirtir bir tutanak düzenlenir.

Balistik İncelemede Dikkat Edilmesi Gerekenler

Delil Güvenliği Zinciri:

Tüm olaylarda olduğu gibi balistik bulguların (silah, kovan, bunlara ait izler, giriş-çıkış…) dava dosyalarında öncelikli işlem delil güvenliği zinciridir.

Olay yerinden (mekan, şahıs…) elde edilen bulgular ile laboratuarda rapor yazılan bulgular aynı mı?

Sıklıkla ülkemizde devlet memurlarının yanlışlık-hata yaptığı veya kasıtlı olarak delilleri değiştirdiği yok ettiği olayları gündeme gelmektedir. Bir çok görevli, laboratuar uzmanları dahil yargılanıp işlediği suç kesinleşip ceza almaktadır.
Ulusal basında sıklıkla yer alan haberlerden yazımızın konusu 24.04.2018): Emniyet’ten silah kaçırma

Gaziantep Emniyeti’nde, başta FETÖ olmak üzere 32 soruşturmada ele geçirilen 50 tabanca, 5 uzun namlulu silah, 13 şarjör, 1000’i aşkın fişek ile 30 cep telefonu ve 7 bilgisayarın bir polis tarafından iki yıl boyunca parça parça bürodan çıkarılarak satıldığı anlaşıldı. Polis ile silahları satın alan kişinin gece çuvalla çıkışı tespit edildi. 4 polis tutuklandı.
(Geniş bilgi için; Mustafa Kaygısız (2007), Suç Yeri – Delil Güvenliği Adalet Yayınevi, Kaygısız (2012) Polis Meslek Y.O. Ders kitabı, Kriminalistik; Ateşli Silahlı–Balistik Bulguları s. 204, s. 265 konularına bakınız).

Bibergazı, Göz Yaşartıcı Gaz Silahları Değerlendirmesi

Kimyasal gazların, göz yaşartıcı gaz silahları ve mühimmatlarının silah olarak kullanılması hızla artmaktadır. Bu silahların kullanıldığı durumlarda hukuki yönü ile birlikte kullanıldığının veya kullanılmanın mecburiyet ilkesi gibi gönlerden incelemesi gerekir.

Biber gazı ve göz yaşartıcı gibi kimyasal maddelerin hukuka aykırı ve keyfi olarak kullanan kişilerle ilgili olarak adli ve idari soruşturma açılması ve sorumluların cezalandırılmaları gerekmektedir. Bunun için öncelikle ispat edilmesi gerekmektedir.

Ateşsiz Silahlar

TCK öldürücü, yaralayıcı, bereleyici veya engelleyici bir çok nesnenin suçta kullanılmasını silah saymıştır.
Ateşsiz silah (bıçak, kama, kesici, delici, cam, kerpeten, taş, sopa…) olaylarında aynıdır.
TCK’nun silah olarak saydığı tüm alet, cihaz ve maddelerin kendi özellikleri yanında suç analizi yönünden incelenmesi gerekmektedir.

Elektro Şok Cihazları

Elektronik kontrol cihazı olarak bilinen bu silahların amacı, kalıcı bir iz veya maluliyete yol açmadan geçici bir süre için kişiyi etkisiz hale getirmektir.

Tehdit oluşturan veya zarar verilmek istenen bir kişiyi ateşli silah yerine elektroşok cihazı kullanılmaktadır.

Savma ve savunmada kullanıldığından silah olarak görülmektedir. sadece sersemletmesi yanında başkaca zararlarının olduğu bir gerçek.

Elektroşok cihazı kullanılması gibi bir durumda kalındığında ve zarar söz konusu ise burada hukuki süreç başlar. Savunma amacı dışında kullanılması durumunda suç teşkil edecektir.

Yine silah olarak kullanılan kimyasal maddeler (sprey gazlar), elektro şok cihazları gibi bir çok nesnenin silah olarak kullanılmasında olayın taraflar açısından irdelenmesi gerekmektedir.

İçerisinde bölümleri ile uzman incelemesi yapılması gerekir. Bu suç soruşturması, kovuşturması aşamasında bilirkişi incelemesi ve ayrıca 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 293’e göre Uzman Görüşü. 5271 Sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunu madde 67’e göre Bilimsel Mütalaa raporlar ile açığa kavuşturulur.

Bu alanlarda bilirkişi, kriminal inceleme, uzman görüşü hizmeti verilmektedir.İletişim bölümünden bizi arayarak bilgi alabilirsiniz.

Bilirkisiraporlari.com da yayınlamakta olan her makale kurucu bilirkişilerimiz tarafından yazılmış olup yayınlanmış eserlerden oluşmaktır. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası kapsamında korunmaktadır. İzinsiz kopyalanması yasaktır.