Resmi ve Özel Belgede Sahtecilik Suçu

Sahtecilik Suçu

Türk Ceza Kanunu sahtecilik suçunu iki ayrı başlık altında incelemektedir. Resmi belgeler ve özel evraklarda gerçekleştirilen sahtecilik suçlarının yaptırımları farklıdır. Bazı evraklar nitelikleri itibari ile özel belge olsalar da kanun bu evrakları resmi evrak olarak kabul edilmektedir. Örneğin; kambiyo senetleri, hisse senetleri, tahvil ya da vasiyetnameler kanunen resmi evrak hükmündedir ve bu evraklarda gerçekleştirilen sahtecilik fiilleri resmi evrakta sahtecilik suçu kapsamında değerlendirilecektir.

Resmi Evrakta Sahtecilik Suçu

Resmi belge, kamu görevlileri tarafından kamu görevinin gereği olarak hazırlanan belgelerdir. Resmi evrakta sahtecilik suçunun kapsamına bu nitelikteki belgeler girer.

Türk Ceza Kanunu madde 204’te yer alan resmi belgede sahtecilik suçunun kapsamına;

Resmi bir belgenin sahte olarak üretilmesi,
Sahte bir resmi belgenin kullanılması,
Orijinal olan bir resmi belgenin başkalarını aldatacak biçimde değiştirilmesi fiilleri girmektedir.

Kanunda belirtilen bu üç suç tipi de başlı başına sahtecilik suçunu oluşturmaktadır. Yani resmi belgenin sahte olarak üretilmesi kullanılmasa dahi suçu oluşturur. Aynı şekilde üretim aşamasında yer almayan bir kişinin sahte belgeyi kullanması da suç oluşumu için yeterlidir.

Resmi Evrakta Sahtecilik Suçunun Cezası

Resmi evrakta sahtecilik suçunun cezası belirlenirken suçun failinin kim olduğu önem taşır. Suçun cezasının ana hali 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası iken eğer suça konu olan resmi evrak görev kapsamında kamu görevlisi tarafından hazırlanmışsa ceza 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası olacaktır.

Özel Evrakta Sahtecilik Suçu

Resmi niteliğe sahip olmayan yazılı, okunabilir ve hukuki değere sahip bir evrakın sahte bir şekilde düzenlenmesi, değiştirilmesi ya da kullanılması fiilleri özel evrakta sahtecilik suçunu oluşturur. Özel belge herhangi bir yetkiye bağlı olmaksızın her kişi tarafından düzenlenebilen evraklardır.

Özel Evrakta Sahtecilik Suçunun Unsurları

Türk Ceza Kanunu’nun 207 sayılı maddesinde özel evrakta sahtecilik suçunun unsurları açıklanmıştır. Kanundaki düzenlemeye göre özel evrakta sahtecilik suçu üç şekilde işlenebilir:

Özel evrak niteliğinde bir belgenin sahte olarak düzenlenip kullanılması,
Gerçek bir özel evrakın başka kişileri aldatacak şekilde değiştirilerek kullanılması,
Bir özel belgenin sahte olduğunun bilinmesine rağmen kullanılması.

Bu üç fiilin aynı fail tarafından farklı zamanlarda ancak aynı özel belge ile işlenmesi durumunda faile tek bir ceza verilir.

Özel evrakta sahtecilik suçunun işlenebilmesi için söz konusu evrakın yazılı evrak olması gerekir. Bu evrak hukuki değere sahip olmalıdır. Ayrıca belgeyi düzenleyen kişinin kim olduğu belge metninden anlaşılmalıdır.

Sahtecilik suçları kamu güvenine zarar veren suçlardandır. Suçun meydana gelmesi için somut bir zarar oluşturmasına gerek yoktur. Sadece bir zarar ihtimalinin bulunması bile suçun oluşmasına yeterlidir.

Sahtecilik suçuna konu olan evrakın üçüncü kişiyi aldatma yeteneğine sahip olması gerekir. Evrakın zarar verme ihtimalinin tespiti ancak bu aldatma yeteneğine sahip olmasıyla ölçülebilir. Burada ölçü mağdur değil objektif olarak üçüncü kişilerce belgenin aldatma yeteneğine sahip olup olmayacağıdır. Uygulamada bu durumun tespiti için çoğunlukla bilirkişi incelemesi gerçekleştirilir. Süreç teknik bilgiler gerektirdiğinden uzman bir avukattan yardım alınmalıdır.

Hangi Belgeler Özel Evrakta Sahtecilik Suçunun Konusunu Oluşturur?

Özel evrakta sahtecilik suçunun konusunu oluşturan belgelere şu şekilde örnek verilebilir:

Faturalar,
Dilekçeler,
İşe giriş belgeleri
Vergi beyannameleri,
Kira sözleşmeleri,
Mal teslim fişleri,
Özel doktor raporu, reçeteler vs.

Çek, bono, poliçe, tahvil, vasiyetname gibi belgeler özel belge niteliğinde olmasına rağmen kanunda yer alan özel hüküm sebebi ile resmi belge olarak kabul edilmektedir. Fakat bu evrakların unsurları eksik olduğu için kambiyo vasıflarını yitirmesi durumunda bu evraklar özel evrakta suçunun söz konusunu oluşturur.

Bir avukatın müvekkiline verdiği evrakların, müvekkil tarafından onay almadan değiştirilmesi durumunda da özel belgede sahtecilik suçu oluşur.

Yargıtay kararlarına göre resmi belgenin fotokopisi üzerinde gerçekleştirilen sahtecilik işlemleri resmi evrakta sahtecilik suçunu değil, özel evrakta sahtecilik suçunu oluşturur.

Özel Belgede Sahtecilik Suçunun Cezası

Kanunun 211 sayılı maddesinde özel belgede sahtecilik suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Üzerinde sahtecilik yapılmış özel belgenin farklı bir suçun işlenmesi amacıyla kullanılması durumunda fail hem diğer suçtan hem de özel belgede sahtecilik suçundan ceza alır.

Kanunda bu suç için özel bir indirim nedeni de öngörülmüştür. Özel belgenin bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın ispatını sağlamak veya gerçek bir durumu belgelemek amacı ile düzenlenmesi durumunda gerçekleştirilen sahtecilik suçunda faile verilecek ceza yarı oranında indirilir.

Sahtecilik Suçunun Önemi

Sahtecilik suçları Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiş önemli suçlardan olup aynı zamanda yüz kızartıcı suçlar kapsamındadır. Mevzuatımızdaki düzenlemeler yüz kızartıcı suçları işleyenlerin bazı görevlere gelemeyeceğini göstermektedir. Özel şirketler bile bu konuda iç düzenlemeler yaparak yüz kızartıcı suçlardan mahkum olmuş olanlara iş vermemektedir. Adli sicil kaydında bu şekilde bir iz bırakmak istemeyen kişilerin uzman bir ceza avukatından destek alması yararına olacaktır.