Grafoloji ve Sahtecilik İncelemeleri

Grafoloji ve Sahtecilik İncelemeleri

 

Bu belgeler; şahsi mektuplar, kartpostallar, anonim mektuplar, iş belgeleri(bağlantıları), sözleşme, senet, kontrol, antlaşma, vasiyetname, yeminli belgeler, makbuzlar, para yatırım ve çekme fişleri, hesap kartları, çekler, formlar, kredi kartları, telefon, görev sosyal formlar, dernek defter ve üyelik kartları sürücü, meslek kartları vb. belgeler.
Sahtecilik, sahte işlerle uğraşan bir gerçeğin hile ve aldatma yolu ile değiştirilerek tahrip edilmesiyle menfaat temin etme faaliyetidir. Kıymetli belgeler para, mühür-kaşe, hüviyet cüzdanı, pasaport gibi belgelerin asıllarına uygun şekilde sahte olarak yapılması sosyal hayatta sık karşılanmakta ve mağduriyetler olmaktadır. Bunların önlenmesi ve cezalandırılması için adli soruşturma yapılmakta, bu aşamada bu belgelerin asıllığı sahteliğinin teknik olarak aydınlatılması gerekmekte işte bunları grofoloji ve sahtecilik adı altında
1. El ve daktilo makinası yazıları ile çeşitli belgelere atılmış imzaları inceleyip, hangi kişi veya makineye ait olduklarını veya sahteliğini tespit etmek
2. Mühür, damga kaşe, baskı ve benzerlerinin orijinallerine uygunluğunu veya sahteliğini belirlemek
3. Kağıt, pul, banknot ve benzeri belgeler üzerinde yapılmış çeşitli tahrifat, sahtecilik ve kalpazanlık işlemlerini tespit ve birbirleriyle irtibatlandırmak.
4. Gerektiğinde belgeler üzerinden parça kesmek suretiyle mürekkep örnekleri alıp, fiziksel ve kimyasal incelemeler yapmak.
5. Fotoğraflar üzerinde, rötuş veya benzeri usullerle yapılmış değişiklikler ile bunların diğer fotoğraf veya kişilerle karşılaştırılarak aidiyetini tespit etmek.
6. Suç delili niteliğindeki parmak izi tespit ve teşhis taleplerini inceleyip sonuçlandırmak.
7. Çeşitli olaylarla ilgili olarak elde edilen suç unsuru taşıyacak nitelikteki yazı, imza, bildiri ve benzeri dokümanları arşivleyip tasnif ederek gelecekte olacak olaylarda yararlanmak ve failini tespitte kullanmak.
8. Belgeler üzerinde ilave, silme, kazıma ve benzeri usullerle meydana getirilen tahrifat veya bütünüyle sahte olarak yapılmış olan düzenlemelerde aldatma kabiliyeti suç unsurunun teşekkülü ve teşkil şartları bakımından görüş bildirmek.
9. Her an sahteliğe konu olabilen pasaport, şoför ehliyetname, nüfus hüviyeti cüzdanı ve benzeri belgelerin düzenlenmesinde kullanılan soğuk damga, mühür, kaşe ve yetkililerin imza örneklerini, ilgili birimlerden talep ederek, arşivleyip mukayese işlemleri için hazır bulundurmak.
10. Sahtecilik konu teşkil eden banknot, pul, seyahat çekleri yabancı paralar ve benzerlerinden örnekler temin ederek mukayese elverişli kataloglar hazırlamak.
Sahtecilik iki şekilde yapılmakta; kısmi ve külli sahtecilik.

1. KISMİ SAHTECİLİK OLAYLARINDA BULGULAR
Gerçek(orijinal, asıl) belge üzerinde ilave, kazıntı vb. oynamalar yapılarak, kıymet, zaman ve mana bakımından değişikliklerin yapılmasıdır. Örneğin, senedin ödeme zamanı değiştirilmesi, para miktarını veya kime borçlu olduğunu değiştirilmesi gibi. Yapılma Şekilleri; İlave, sürşarj, lekeleme, eskitme(yırtma, yakma),
İlave; rakamların harflerin başına ve sonuna ilave,
Sürşarj; rakamların, harflerin, işaretlerin üzerinde oynama yaparak değiştirme
Eskitme; belgelerin eski tarihte hazırlandığı süsü vermek için güneşte bekletme, ıslanıp kurutma vb.
Silme(kazıma); rakam veya harflerin belgeden kaldırma, fiziksel silme (kazıma), silgi, bıçak, iğneyle, kimyasal maddelerle silme.
Yakma(yırtma, lekeleme); belgede istenilmeyen bölgelerin yakılması, yırtılması, lekelenmesi(Söylemez, s. 180).
Bu yapılan tahribatlar belge hasar görmeden uzmana ulaşırsa incelemesiyle anlaşılması mümkündür.

2. KÜLLİ SAHTECİLİK
Belgenin bütününün sahte olarak yapılmasıdır. Toplumda çok geniş alanda kullanılmakta her şeyin sahteliği ile karşılaşmak mümkün olmakta, aşamaları farklı olabilmekte örneğin; orijinal ele geçirilen hüviyet cüzdanını kendisi doldurup tasdiklediği gibi, matbaada basmasında söz konusu olabilmekte.
Gerçeğe uygun veya gerçekle hiç ilgisi olmayan ortaya bir sahte belge çıkıyor
Sahte belgelerde yetkisiz olarak yapılmış ve belgenin aldatma özelliğinin olması gerekir. Aldatma kabiliyetine çok değişken etkenler etki etmekle aldatan ve aldatan ilişkisi doğmakta. Bu her ikisinin de ihtisası, kültürü, sosyal-psikolojik durumu ve olayın geçtiği yer ve an(karanlık ortam, aceleci ortam) etkili olmakta.
Sahtecilik suçlarında kullanılan malzemeler ve delillendirmeleri önemlidir. Tekniğin verdiği imkanlarla öyle belgeler hazırlanmaktadır ki bunu uzman olmayan veya bakmakla anlamak mümkün olmakta onun için bu olaylarda kullanılan nesnelerin iyi incelenip araştırılması gerekmektedir.
Sahtecilik suçlarında kullanılan nesneler; kağıt, kalemler, mürekkepler(dolma, matbaa, stompa) silme malzemeleri, baskı unsurlarının(mühür, kaşe) özellikleri bilinmesi gerekir. Çok zaman orijinal belge ile sahteliği iddia edilen belge yukarıda saydığımız unsurlarının bazılarının fiziki ve kimyevi test mukayeseleri ele alacağız(kağıt, kalemler, mürekkepler).

3. SAHTECİLİKTE İNCELEMELER
Kağıtlar; sahteliği iddia edilen belgenin delillendirilmesi çok zaman kağıdın incelenmesinden anlaşılır. Üzerindeki fiziksel ve kimyasal değişkenler tespit edilerek(katlama, silme, lekeleme, yakma vb.).
Kağıtların kullanışlı olması için imalatta şarj ve kolalama işlemi yapılmakta bunlar;
Kolalama(kolaj); kağıtta kolay yazmayı ve mürekkep dağılmasını engellemek için
Şarj; kağıda sertlik vermek ve lifleri doldurmak için.
Çok zaman bu iki unsur sahte belgelerde zedelenmeleri ve sonradan ilaveleri inceleme ile anlaşılmaktadır. Katlama ile kağıt yüzeyindeki kolaj maddeleri kırılır dağılır selüloz maddeleri yüzeye bu durum streomikroskopla incelenmesiyle katlamadan sonra yazı yazılıp yazılmadığını tespit edilebilmekte. Ayrıca orijinal belgenin kağıdı ile sahte belgenin kağıdı imal farklılığından (seliloz) anlaşılmakta.
Flüoresans parlatıcıların spektrofotometrik, spektrofluorometrik ve kromografik analız ile kağıt analizleri yapılabilmekte.
Kalemler(mürekkepler); yazı yazma kalemlerle olduğundan bu tür belgelerde kalem ve mürekkeplerinin özellikleri bilinmesi ve incelenmesi gerekir. Kalemleri, kurşun kalemler(uçlarının yumuşaklığı ve kalınlığı) ve mürekkepli kalemler(dolma kalem, divit, tükenmez, keçeli) olarak ayrılmakta. Kalemler, yazmakla kağıda fiziksel etki, mürekkepleri ile de kimyasal etki yapmaktadırlar.
Kalemler özelliklerine göre yazıya karakteristik özellik verirler bunlar çizgiler, kağıtla intibakı gibi. Bu karakteristik özellik farklığı stereomikroskop altında incelendiğinde grofoloji uzunlukları farklı tespit edebilirler. Örneğin; kurşun kalemin ucu açılıp yazıya başlandığında ucunun sivriliğinden ince yazar ve takiben kalınlaşır ve ucu açılıp yazıya başlayıncaya kadar bu periyot eder. Bu arada bulunan bir kelime bu düzeni bozuyorsa oraya şüphe ile bakılır. Duruma göre çizgi kalın, ince, koyu olur. Heterojenlik, homojenlik hemen dikkat çeker.
Keçeli kalemlerle yazılan yazı veya imzada ilaveyi, değişikliği iyi incelemek gerekir. Çünkü keçeli kalemler alttaki izleri kolay kapatacağından fark edilmesi zorlaşır ultraviole ışınla fotoğrafı alınarak incelemeye tabi tutulur. Kalın uçlu keçe kalemlerindeki yazı karakterleri arasındaki görülebilecek farkların çok belirgin olmadıkça, dikkate alınmaması önerilmektedir(Söylemez, s. 180).
Tükenmez(dolma) kalemler; bilyenin(damak) çalışmasına ve kalemin yazı hızına göre yazı karakteristiği oluşur. Düzgün yazıya ara ara düzensiz yazılar, hatlarda incelme, mürekkep toplanma görülüyorsa incelenmesi gerekir.
Kalemlerden sahtecilik olayını aydınlatmak için fiziki etkilerinden başka kimyasal yapıları da incelenerek bir sonuca varılarak belge üzerindeki yazıların aynı renkte fakat başka birleşimli mürekkeple ilaveler yapılmış olduğunu tespit etmek mümkündür. Kimyasal reaktifler kullanılarak mürekkebin birleşenine göre farklı reaksiyon verme beklenir. Özellikle dolmakalem mürekkebi incelemesinde kromatoğrafi kullanıla bilmektedir. Aynı renk fakat farklı bileşenlere sahip mürekkeplerde kromatografik sonuç önemlidir. Kromotoğrafi yazılar üzerine doğrudan uygulanacağı gibi yazıdan mürekkepleri ayırtarak(ekstra) uygulanabilir. Örneğin ilave edildiği iddia edilen yazı işaret ve rakamlarla diğerlerinin kromotorafileri alınarak karşılaştırma yapılır.
El Yazıları ve Kağıt Üzerindeki İzler
Adam öldürme, intihar vb. olaylarda rastlanılan maddi delillerden biri de yazılı metinlerdir. Bu tür olaylarda maktulün veya failin üzerinden çıkacak herhangi bir mektup, not vb. bir metinin şüphelilerin veya maktulün el yazısı örnekleri ile karşılaştırılması sonucu metni yazan kişinin tespiti mümkündür. Bu tespit özellikle intihar süsü verilmek istenen olaylarda büyük önem arz etmektedir.
Ayrıca sahte evrak düzenlenmesi, çekte tahrifat yapma vb. durumlar yapılan laboratuar incelemeleriyle tespit edilebilmektedir. Herhangi bir belge düzenlenirken veya yazı yazılırken kaleme verilen basınç neticesinde kağıt altındaki diğer kağıtlar üzerinde ve yazı yazılan kağıdın arka yüzünde izler meydana gelir. Bu izlere fulaj izi adı verilir.
Fulaj izleri genelde kurşun ve tükenmez kalem ile yazılan yazılarda oluşmakta ve ESDA adı verilen cihaz ile yapılan laboratuar incelemesi sonucu tespit edilebilmektedir. Ayrıca yanmaya maruz kalmış kağıt üzerindeki yazıların da laboratuar incelemesi sonucu tespiti yapılabilmektedir.

Üzeri karalanmış belge Belgenin infrared ışık altında görünümü

4. MAKİNE YAZILARININ İNCELENMESİ
Günlük yazışmalarda el yazısından ziyade makine yazıları kolay yazılması ve okunmasından dolayı rağbettedir. Makine yazıları, daktilo, bilgisayar, pirintır, fax, cihazlarından alınan yazılarında incelenmesi olayı aydınlatmaya faydalı olacaktır.
1. Daktilo yazılarından mukayese yoluyla uzmanlar, daktilonun tipini (markasını), hangi daktilodan yazının yazıldığını ve yazan şahsın tespiti yapılabilmekteler.
2. Daktilo Makinelerinin Kendisinin Tespiti; incelemeye konu olan makinenin marka ve tip bakımından uygunlar arasından yazıyı yazan makinenin kesin tespiti aranır. Burada makineye ait karakteristik arızalar aranır. Bunlar kullanımdan veya fabrikasyondan kaynaklanmış olabilir. Bunlar vuruş ve kırık hataları olarak karşımıza çıkmakta.
3. Yazan Şahsın Tespiti; kişinin eğitim, çevre ve yazı yazmayı öğrenirken kazandığı bazı alışkanlıkları yazıya karakteristik olarak yansır.
Yanmış Belgeler; Çok zaman olay yerinde yanmış belge ile karşılaşılır. Bunun incelemeye tabi tutulamayacağı düşünülerek delil olarak bakılmaz.
Toplanmasında paketlenmesinde dikkat edilmez. Oysa yanmış belge (tamamen kül olmamış, kömürleşmiş fakat dağılmamış) çok zaman davaya yön verebilecek incelenebilirliğe sahip olmaktadır. Bu belgeyi dağılmadan, bozmadan, tahribatlara karşı korunarak incelenecek birime gönderilmelidir. Bu belgeler üzerindeki yazılar bazı fotoğraflama yöntemleri ile okunabilir, görünebilir hale getirilmektedir.
Sürşarj; belgeler üzerindeki harfleri, rakamları, işaretleri, oynayarak yapılan sahteciliktir. Bu şekilde yapılan sahtecilikler; mikroskop incelme, fulaj izi araması, fotoğraf yöntemi, ültraviyole–infared fotografisi ve kromatoğrafi inceleme yöntemleri ile ilave kısımlar belirlenebilmektedir.
Karalanmış Belgeler; bilinmesi istenmeyen yazıların, fotoğrafların çoğu zaman üzeri karalanır(mürekkep dökülür, lekelerdir). Karalama tekniğinin basitliğine göre karalama altındaki yazılar infrared-converter ve projectina cihazı ile incelemesi sonucu elde edilen fotoğrafla görünür hale getirilebilmekte.
Fulaj izi; orijinal belge düzenlenirken altındaki kağıtlara kalem baskısından dolayı yazı izinin çıkmasıdır. Bu tür dokümanlar elde edildiğinde usulüne uygun alınarak ilgili inceleme birimlerine gönderilmelidir. Buradaki yazı bakısı sonucu oluşan izler fotoğraflama, iyot buharı ve fulaj izi belirleme kiti gibi yöntemlerle görünürleştirilebilmekte Sander, s. 227).
Mühür İnceleme; İnsanlar çok zaman kendini temsil eden imza yerine mühür(kase) ve parmak izi kullanılmaktadır. Grafoloji ve sahtecilik incelemelerinde ve davaya konu olan belge ve dokümanlarda bu tür izlerin incelenmesi gerekir. Mühür incelenmesinde orijinal ve sahteliği söylenen mühürler eldeyse veya belgeler üzerindeki işaretlerinden incelenir. Burada; çevre, çap ve üzerindeki harf, işaret ayrı ayrı incelenir. Özellikle karakteristik özellikler, hatalar karşılaştırmaya tabi tutulur. Bunlardaki uygunluk/farklılık varsa iki mühür izi aynı mühürle basılmıştır/basılmamıştır denir.

Bu alanlarda bilirkişi, kriminal inceleme, uzman görüşü hizmeti verilmektedir.İletişim bölümünden bizi arayarak bilgi alabilirsiniz.

Bilirkisiraporlari.com da yayınlamakta olan her makale kurucu bilirkişilerimiz tarafından yazılmış olup yayınlanmış eserlerden oluşmaktır. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası kapsamında korunmaktadır. İzinsiz kopyalanması yasaktır.