Mala Zarar Verme SuçuMala Zarar Verme Suçu
Mala zarar verme suçu Türk Ceza Kanunu’nun 151 sayılı maddesinde düzenlenmiştir. Bu suç failin bir başkasına ait olan taşınır ya da taşınmaz herhangi bir malı kısmen veya tamamen bozması, tahrip etmesi, yok etmesi, kullanılamaz hale getirmesi ile oluşur.
Başkasına ait hayvanı öldürmek veya değerinin azalmasına neden olacak şekilde zarar vermekte maddenin ikinci fıkrasında belirtildiği üzere bu suç kapsamında değerlendirilmektedir. Kanunun 152 ve 153 sayılı maddelerinde suçun nitelikli halleri ele alınmıştır. Bu suç şikayete tabi suçlardandır. Mağdur fail ve fiili öğrenmesinin ardından 6 ay içerisinde savcılığa şikayette bulunmalıdır.
Mala Zarar Verme Suçunun Cezası
Kanunun ilgili maddesinde suçun cezası 4 ay ila 3 yıl arasında hapis ya da adli para cezası olarak belirlenmiştir. Suçun basit hali uzlaştırma kurumu kapsamındadır. Taraflar gerek soruşturma gerekse kovuşturma sürecinde uzlaştırma kurumundan faydalanılarak yargılamanın daha kısa sürede tamamlanmasını sağlayabilir. Eğer uzlaşma sağlanamazsa yargılamaya devam edilir.
Mala Zarar Verme Suçunun Nitelikli Hali
Mala verme suçu kanunun 152 ve 153 sayılı maddelerinde belirtilen mallar aleyhine işlendiğinde suçun nitelikli hali söz konusu olur. Bu mallar;
- Kamuya ve kamunun kullanımına ait mallar,
- Doğal afetlere karşı korunma amacına sahip mallar,
- Ağaç, fidan ve bağ çubuklarına karşı işlenen suçlar,
- Sulama kanalları, içme sularını sağlayan sistemlere karşı suçlar,
- Siyasi partiler, meslek kuruluşları ve üst kuruluşların sahip olduğu mallar,
- Görevi nedeniyle intikam amacıyla kamu görevlisinin malları,
- İbadethaneler ve bunları eklentileri.
Suçun nitelikli hali söz konusu olduğunda suç şikayete tabi olmaktan çıkar ve savcılık tarafından suçun öğrenilmesinden itibaren soruşturmaya başlanılır. Suçun cezası ise 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası olarak belirlenir.
Mala Zarar Verme Suçunun Ağırlaştırıcı Nedenleri
TCK 152. Maddenin ikinci fıkrasında mala zarar verme suçunun ağırlaştırıcı nedenleri sayılmıştır. Buna göre suçun yakarak, patlayıcı veya yanıcı madde kullanarak; sel ve taşkına, toprak kayması ya da çığ düşmesine sebep olmak ve radyasyon, nükleer, biyolojik ya da kimyasal silah kullanılarak işlenmesi halinde suçun basit ve nitelikli hallerinde cezanın bir kat arttırılacağı belirtilmiştir.
Mala Zarar Verme Suçunda Şahsi Cezasızlık ve Ceza İndirimi Sebepleri
Kanunun 167 maddesinin ilk fıkrasında suça ilişkin şahsi cezasızlık halleri açıklanmıştır. Buna göre,
- Halen evliliği devam eden ve ayrılık kararı verilmemiş olan eşlerden birinin diğer eş aleyhine suçu işlediğinde,
- Altsoy, üstsoy veya bu derecede kayın hasımlarının aleyhine suç işlendiğinde,
- Suç evlat edinen veya evlatlık aleyhine işlenirse,
- Aynı konutta beraber yaşamakta olan kardeşlerden biri tarafından suç işlenirse
Suçu işlemiş olan akrabaya ceza verilmez.
Mala ceza verme suçu hakkında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin, beraber yaşamayan kardeşin, birlikte yaşanan ikinci derece akrabaların zararına işlenmesi halinde ilgili akraba hakkında verilecek ceza yarı oranında indirime tabi olur.
Mala Zarar Verme Suçunda Cezanın Ertelenmesi, Adli Para Cezasına Çevrilmesi ve HAGB Kurumu
Bu suç kapsamında verilen hapis cezası, belirli koşullarda adli para cezasına çevrilebilir.
Sanık hakkında verilen cezanın 2 yıl ve altında olması ve gerekli şartların sağlanması durumunda belirli denetim süresinin ardından ceza kararının herhangi bir etki doğurmayacak şekilde ortadan kalkmasını sağlayan “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması” (HAGB) kararı verilebilir.
Ayrıca cezanın cezaevi dışında, denetim süresi boyunca iyi halli bir şekilde geçirilerek infaz edilmiş sayılmasını sağlayan cezanın ertelenmesi kurumu da mala zarar verme suçunda uygulanabilmektedir.
Mala Zarar Verme Suçunda Etkin Pişmanlık
Mala zarar verme suçunu işleyen fail bu eylemi nedeniyle mağdurun uğradığı zararı tazmin ederek indirimden yararlanabilir. Etkin pişmanlığın gösterildiği aşama uygulanacak indirimin oranının belirlenmesinde büyük bir öneme sahiptir.
- Fail, hakkında henüz bir dava açılmadan mağdurun uğradığı zararı giderdiğinde ceza 2/3 oranına kadar mahkeme tarafından indirilebilir.
- Fail, hakkında davanın açılmasından sonra ve hüküm verilmeden önce zararı giderdiğinde failin cezasında 1/2 oranında indirim yapılır.
Mala zarar verme suçu basit bir suç gibi görünse de bu konuda hakkında ceza soruşturması veya davası açılan kişilerin alanında tecrübeli bir ceza avukatı ile çalışması yararına olacaktır.